Sau gần 2 tháng kể từ khi Tổng thống Marcelo Rebelo de Sousa ra sắc lệnh giải tán quốc hội, ngày 23-1, hơn 300.000 cử tri Bồ Đào Nha bắt đầu đi bỏ phiếu bầu cử sớm. Tuy nhiên, xét những gì đang diễn ra, thế bế tắc trên chính trường Bồ Đào Nha khó có thể được hóa giải. Điều này có thể làm phức tạp thêm việc triển khai các kế hoạch phục hồi và sẽ ảnh hưởng tới triển vọng tăng trưởng của nước này.

 

Cuộc bầu cử trước thời hạn được ấn định sau khi Quốc hội Bồ Đào Nha bác bỏ dự luật ngân sách của chính phủ thiểu số do đảng Xã hội của Thủ tướng Antonio Costa lãnh đạo, hồi tháng 10-2021, một động thái được cho là đặt dấu chấm hết cho sự ổn định chính trị tương đối của nước này trong 6 năm qua. Theo đúng kế hoạch, cuộc bầu cử sẽ chính thức diễn ra vào ngày 30-1.

Tuy nhiên, để tránh lây lan dịch Covid-19, các hòm phiếu đã được mở trước 1 tuần nhằm giảm nguy cơ tụ tập đông người trong cùng một thời điểm.

Theo kết quả thăm dò dư luận do đài Radio Renascenca thực hiện, đảng Xã hội nhận được 38% sự ủng hộ, cao hơn so với chỉ hơn 30% dành cho phe đối lập chính là đảng Xã hội Dân chủ (PSD) do chính trị gia Rui Rio dẫn đầu. Để giành được quyền thành lập chính phủ độc lập, đảng Xã hội cần có 116 ghế mới đủ thiết lập đa số. Tuy nhiên, dữ liệu gần đây cho thấy đảng Xã hội vấp phải sự phản kháng ngày càng tăng. Trong khi đó, điểm đáng chú ý trong cuộc bầu cử này là thành công của đảng cực hữu mới nổi Chega - đảng lần đầu tiên có ghế duy nhất trong quốc hội sau cuộc tổng tuyển cử năm 2019. Các cuộc thăm dò cho thấy đảng này đang nhận được gần 7% sự ủng hộ và tiếp tục trở thành lực lượng lớn thứ 3 tại quốc hội.

Trong chiến dịch tranh cử, đảng Xã hội của Thủ tướng A.Costa ưu tiên biện pháp giảm ngưỡng thuế thu nhập và tăng mức lương tối thiểu quốc gia như một cách phục hồi nền kinh tế. Chính sách này có thể làm hài lòng những thành viên của phe cánh tả và giành được những phiếu bầu hữu ích từ những cử tri còn lưỡng lự. Thủ tướng A.Costa cũng đã kêu gọi cử tri trao cho ông “chiến thắng lớn” để một lần nữa đảng Xã hội có cơ hội đa dạng hóa nền kinh tế, không còn phụ thuộc hoàn toàn vào du lịch. Bên cạnh đó, những kế hoạch ứng phó với biến đổi khí hậu, bảo đảm nguồn nước sẽ nằm trong danh sách hành động nếu đảng Xã hội tiếp tục giành thắng lợi trong cuộc bầu cử lần này.

Ngược lại, kế hoạch của PSD là thúc đẩy nền kinh tế trước khi nâng lương. Trong một cuộc tranh luận trực tiếp trước bầu cử, ứng cử viên Rui Rio nhấn mạnh: “Trước tiên chính phủ do PSD lãnh đạo sẽ tập trung vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia và doanh nghiệp, sau đó sẽ tạo điều kiện cắt giảm thuế”. Một trong những cam kết đáng chú ý của đảng này là kế hoạch cắt giảm thuế kinh doanh vào năm 2025...

Theo các nhà phân tích, dù ứng cử viên nào giành thắng lợi trong cuộc bầu cử cũng sẽ phải đối mặt với áp lực không nhỏ để có thể chèo lái đất nước vượt qua hậu quả của đại dịch Covid-19. Hiện tại, nợ công của Bồ Đào Nha không ngừng tăng, ước tính đến thời điểm hiện tại là 130,5% Tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Số người thất nghiệp đăng ký tại các trung tâm việc làm quốc gia trong tháng 12-2021 đã tăng 0,6% so với số lượng đăng ký trong tháng 11. Ước tính, số người không có việc làm ở Bồ Đào Nha đã lên tới 347.959 trong tổng số hơn 10,3 triệu dân.

Vì vậy, cuộc bầu cử lần này có ý nghĩa quan trọng đối với sự ổn định của Bồ Đào Nha. Nếu không có đảng nào giành được đa số phiếu, quá trình thành lập chính phủ liên minh được dự báo là không dễ dàng bởi lập trường khác biệt giữa các bên. Điều này sẽ ảnh hưởng tới những quyết sách phục hồi của Bồ Đào Nha trong thời gian tới.