Thời gian qua, trên cả diễn đàn của Quốc hội, nhiều người kiến nghị ngành Y tế bỏ giấy chuyển tuyến bởi thủ tục chuyển tuyến, cấp giấy chuyển tuyến gây phiền hà cho người bệnh, thậm chí có trường hợp phát sinh tiêu cực, gây bức xúc cho người dân.

Bà Trần Thị Trang - Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế) cho biết Bộ Y tế đã có nhiều giải pháp giải quyết những khó khăn liên quan đến giấy hẹn khám lại, đặt lịch khám lại, nhằm giảm phiền hà cho người bệnh...

2 luồng chuyển tuyến khám chữa bệnh

Trong hệ thống khám chữa bệnh, Bộ Y tế phân hệ thống cơ sở khám, chữa bệnh thành các tuyến chuyên môn kỹ thuật nhằm xác định quy mô, phạm vi hoạt động chuyên môn, năng lực thực hiện kỹ thuật của cơ sở khám, chữa bệnh. Điều này giúp phân luồng bệnh nhân phù hợp với khả năng điều trị của từng cơ sở, tránh quá tải cho tuyến trên.

Hiện nay chuyển tuyến được thực hiện thành 2 luồng: Một là từ tuyến dưới lên tuyến trên; hai là từ tuyến trên xuống tuyến dưới. Trường hợp tình trạng bệnh tật vượt quá khả năng chuyên môn của tuyến dưới, cơ sở thực hiện chuyển người bệnh lên tuyến trên phù hợp. Trường hợp người bệnh điều trị ở tuyến trên đã ổn định nhưng cần tiếp tục theo dõi thì căn cứ vào tình trạng bệnh (đã ổn định...) và điều kiện thực tế (ví dụ cơ sở tuyến trên quá tải...), cơ sở có thể chuyển người bệnh về tuyến dưới để tiếp tục điều trị, chăm sóc. Cơ sở cấp cho người bệnh giấy chuyển tuyến theo mẫu quy định.

Từ ngày 1/1/2016, việc thông tuyến khám, chữa bệnh giữa trạm y tế tuyến xã, phòng khám đa khoa và bệnh viện tuyến huyện; từ ngày 1/1/2021, việc thông tuyến tỉnh trên toàn quốc đối với khám, chữa bệnh nội trú cũng tạo ra một số vướng mắc liên quan đến khám, chữa bệnh vượt tuyến, chuyển tuyến, gây ra tình trạng quá tải trở lại ở tuyến trên, giảm tỷ lệ khám, chữa bệnh ban đầu tại y tế cơ sở. 

Trước thông tin phản ánh tình trạng bệnh nhân mắc các bệnh mãn tính như ung thư đi khám ở bệnh viện tuyến cuối, sau đó phải tái khám nhiều lần trong năm, nhưng mỗi lần tái khám lại bị yêu cầu phải có giấy chuyển tuyến/chuyển viện mới được thanh toán Bảo hiểm Y tế. Do thủ tục rườm rà, nhiều bệnh nhân không đủ kiên nhẫn xin giấy chuyển nên tự bỏ tiền đi khám dịch vụ không được thanh toán Bảo hiểm Y tế, một số người thậm chí không còn tuân thủ tái khám, bà Trần Thị Trang thừa nhận tình trạng này tuy nhiên cho biết "không phải ở cơ sở nào cũng xảy ra."

Bà Trần Thị Trang - Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế (Bộ Y tế).

Về vấn đề này, theo bà Trang, Bộ Y tế đã có nhiều giải pháp giải quyết những khó khăn liên quan đến giấy hẹn khám lại, đặt lịch khám lại.

Theo Chỉ thị số 25 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Y tế, các cơ sở phải phân luồng người bệnh hẹn tái khám, thực hiện hệ thống hẹn lịch trên điện thoại, online… để không có quá nhiều bệnh nhân dồn ứ trong cùng một thời điểm gây kéo dài thời gian chờ đợi. Bộ Y tế thường xuyên có công văn đôn đốc các cơ sở khám chữa bệnh triển khai thực hiện việc này.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế đang nghiên cứu cách làm đơn giản hơn về giấy hẹn tái khám. Theo đó thay vì bắt buộc phải là lãnh đạo cơ sở y tế ký giấy này như hiện nay thì có thể phân cấp cho các trưởng khoa, phòng trong cơ sở khám chữa bệnh để nhiều người có thể ký giấy này, giúp bệnh nhân không phải chờ đợi.

Đặc biệt, tại Nghị định 75 sửa đổi bổ sung một số điều của Nghị định 146 quy định chi tiết và hướng dẫn biện pháp thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm Y tế do Chính phủ ban hành vừa có hiệu lực từ 3/12 cũng có quy định liên quan giấy hẹn này, trong đó đã có những giải pháp để giảm thủ tục hành chính, giảm phiền hà cho người bệnh.

Cụ thể, theo quy định cũ, bệnh nhân được hẹn khám lại vào một thời điểm nhất định hoặc đến bất kỳ thời gian nào trước ngày hẹn khám lại nếu có dấu hiệu (triệu chứng) bất thường. Giấy hẹn chỉ có giá trị sử dụng 1 lần trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ ngày được hẹn khám lại. Nếu quá 10 ngày mà không đi khám lại, giấy hẹn sẽ hết hiệu lực, nếu muốn hưởng Bảo hiểm Y tế đúng tuyến phải xin giấy chuyển tuyến đúng quy định. 

Tại quy định mới, bà Trang thông tin nếu người bệnh không thể quay lại trong vòng thời gian 10 ngày của giấy hẹn khám lại, thì có thể liên hệ trước với cơ sở y tế để đề nghị một lịch hẹn khác. Như thế, bệnh nhân không phải xin giấy lại giấy hẹn và không phải chờ đợi.

Sẽ số hóa giấy chuyển tuyến, giấy ra viện

Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ ứng dụng công nghệ thông tin và Số hóa các giấy tờ như giấy chuyển tuyến, giấy ra viện và khám lại theo hình thức điện tử.

"Chúng tôi đang xin ý kiến các cơ sở khám chữa bệnh và cơ quan Bảo hiểm Xã hội về các trường thông tin số hóa các loại giấy tờ này. Sau khi được ban hành sẽ chạy thử 6 tháng, nếu phù hợp sẽ giúp giảm phiền hà cho người bệnh," bà Trang cho hay.

Theo đó, giấy chuyển tuyến điện tử có thể tích hợp vào ứng dụng thẻ Bảo hiểm Y tế, mã thẻ Bảo hiểm Y tế của người bệnh hoặc mã định danh công dân hoặc thông qua hệ thống VssID của Bảo hiểm Xã hội Việt Nam. Khi đến cơ sở yêu cầu giấy hẹn tái khám, bệnh nhân có thể mang thẻ Bảo hiểm Y tế điện tử hoặc mã định danh công dân trình cơ sở tiếp nhận để được khám chữa bệnh, hưởng Bảo hiểm Y tế theo quy định. Hoặc thông qua hệ thống VssID, các cơ sở khám chữa bệnh có thể tự tra cứu. Sau thời gian chạy thử, Bộ Y tế sẽ có hiệu chỉnh và ban hành chính thức.

Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm Y tế cũng phân tích ngoài phân quyền ký giấy, một giải pháp để thủ tục đơn giản hơn đang được nghiên cứu là thực hiện ký bằng bản điện tử, dấu điện tử, Chữ ký điện tử thay vì ký thường (ký tươi) để nhanh hơn. Theo đó, lãnh đạo các khoa, phòng có thể ký được giấy dù ở đâu.

Đối với các văn bản như giấy chuyển tuyến, giấy hẹn khám lại cấp trong năm 2023, Vụ Bảo hiểm Y tế sẽ có công văn đôn đốc, hướng dẫn các cơ sở có thể cấp giấy cho người bệnh luôn trong tháng 12, chứ không phải chờ đến tháng 1/2024 mới cấp và thực hiện trong năm 2024. 

Theo Bộ Y tế, vấn đề giấy chuyển viện/chuyển tuyến nhằm giải quyết giảm thủ tục cho người dân nhưng đồng thời cũng đảm bảo sự bền vững của hệ thống y tế cũng giống như việc tránh quá tải dồn lên tuyến trên.

Luật Khám bệnh, chữa bệnh 2009 quy định dựa trên các điều kiện, tiêu chí của các cơ sở khám, chữa bệnh sẽ được phân làm 4 cấp chuyên môn kỹ thuật. Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi) quy định thành 3 cấp để đảm bảo được điều kiện các cấp nào được khám, chữa bệnh ở mức độ nào, từ đó có căn cứ vào khả năng đáp ứng của cơ sở y tế và tình trạng của người bệnh để bố trí phù hợp./.