Trong khi lệnh cấm của Mỹ và Anh đối với dầu mỏ của Nga đang làm gia tăng áp lực buộc châu Âu phải bước theo, nhưng một lệnh cấm vận ngay lập tức không phải điều dễ quyết định bởi châu lục này phụ thuộc nhiều vào nguồn năng lượng từ Nga. Tuy nhiên, một số quan chức cho rằng, đó là cách duy nhất để chặn nguồn thu từ dầu mỏ của Nga, mặc dù họ gần như chắc chắn rằng, tình trạng lạm phát tại châu lục sẽ trở nên tồi tệ hơn.

Thực tế khó khăn

Châu Âu đang nhận khoảng 40% lượng khí đốt tự nhiên và 25% lượng dầu từ Nga, trong khi Mỹ chỉ nhập khẩu một lượng dầu mỏ ít ỏi và không có khí đốt tự nhiên. Một cuộc tẩy chay từ EU sẽ đồng nghĩa với việc giá máy bơm và hóa đơn điện nước cao hơn và cuối cùng là mối đe dọa về khủng hoảng năng lượng và suy thoái trong khi nền kinh tế vẫn đang trong quá trình phục hồi sau đại dịch Covid-19.

Giá của mọi thứ, từ thực phẩm đến điện đã tăng cao một cách đáng kinh ngạc, một phần lý do là vì giá khí đốt tự nhiên ở châu Âu tăng chóng mặt. Các chính phủ đã tung ra các khoản trợ cấp để bù đắp cho người dân vì các hóa đơn tiện ích cao, trong khi xăng tăng trên 2,01 euro / lít - tương đương 8,33 USD / gallon, có nghĩa là đổ đầy một chiếc xe nhỏ gọn có thể tốn tới 90 euro (98 USD).

Những chi phí đó đã cắt giảm chi tiêu của người tiêu dùng, dẫn đến lạm phát ở mức cao nhất mọi thời đại là 5,8%. Câu hỏi đặt ra là: Người châu Âu có thể chịu đựng thêm bao nhiêu tổn thương để cố gắng ngăn chặn chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga tại Ukraine?

Ông Simone Tagliapietra - chuyên gia về chính sách năng lượng tại tổ chức tư vấn Bruegel ở Brussels, cho biết: “Hậu quả đối với nền kinh tế châu Âu sẽ là rất lớn. Do đó, cần phải có một quyết định chính trị rõ ràng”.

Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng đã thừa nhận như vậy khi ông tuyên bố lệnh cấm vận đối với dầu mỏ từ Nga, nhưng cũng nhận định, nhiều đồng minh và đối tác châu Âu của Mỹ sẽ không thể tham gia vào việc này.

Bên cạnh đó, những nỗ lực để đồng ý “tẩy chay” có thể phức tạp vì một số nước thành viên EU phụ thuộc vào khí đốt của Nga nhiều hơn những nước khác. Đức và Ý phụ thuộc nhiều vào khí đốt tự nhiên của Nga, Ba Lan nhận 67% dầu từ Nga, trong khi Ireland chỉ nhận 5%.

Ông David Elmes - người đứng đầu Nhóm Nghiên cứu Năng lượng Toàn cầu tại khoa Kinh doanh của Đại học Warwick, cho biết: “Nó sẽ gây chia rẽ ở châu Âu bởi vì một phần của châu Âu có nguy cơ chịu nhiều thiệt hại hơn. Vì vậy, nó sẽ đặt hệ thống chính trị, các hiệp định và các dự án của châu Âu ... dưới rất nhiều căng thẳng”.

Trước đó, hôm 9/3, Ủy ban châu Âu (EC), cơ quan điều hành của EU, đã công bố kế hoạch xóa 2/3 lượng khí đốt tự nhiên của Nga vào cuối năm nay, bao gồm cả việc mua thêm khí đốt tự nhiên hóa lỏng do tàu vận chuyển và xây dựng năng lượng tái tạo nhanh hơn.

Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte nói rằng, đó sẽ là một thử thách lớn để hoàn thành bởi vì “chúng tôi phụ thuộc rất nhiều, đó là một thực tế đáng buồn”. “Mục tiêu của EU là một nhiệm vụ to lớn. Tôi không chắc chúng tôi có thể đạt được điều đó hay không, nhưng chúng tôi phải làm mọi thứ trong khả năng của mình để biến nó thành hiện thực”- ông Mark Rutte nói.

Với việc thế giới đang đối mặt với cuộc khủng hoảng năng lượng và giá dầu tăng vọt lên 120 USD/thùng, một cuộc tẩy chay của châu Âu sẽ khiến giá cả và lạm phát “lên mặt trăng”, ông Tagliapietra từ tổ chức nghiên cứu Bruegel cho biết. Thậm chí, hậu quả đó không chỉ diễn ra với châu Âu, mà còn là các quốc gia tiêu thụ nhiều năng lượng trên thế giới.

“Hiệu ứng giá cả là điều cần được xem xét ở đây, bởi vì đó là điều có thể kéo nền kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái”, ông Tagliapietra nói.

Không dễ quyết định

Tuy nhiên, khi cuộc xung đột vẫn chưa thể kết thúc, kéo theo đó là những dòng người tị nạn kéo dài đang khiến vấn đề này được bàn tán rất nhiều. “Có áp lực đáng kể từ cả các đồng minh cũng như trong nước, bởi công chúng có thể sẽ ủng hộ động thái này miễn là nó không tạo nên những hóa đơn quá cao”- bà Caroline Bain, nhà kinh tế hàng hóa trưởng tại Capital Economics cho biết.

Châu Âu đã vượt qua hầu hết mùa nóng và sẽ phải đối mặt với thách thức nghiêm trọng trong việc nạp khí tự nhiên dự trữ kịp thời cho mùa đông năm sau. Các nhà phân tích năng lượng tại Bruegel cho biết, lục địa này có thể thay thế tất cả trừ 10% đến 15% khí đốt từ Nga.

Bất chấp khả năng xảy ra hậu quả, cuộc tranh luận về lệnh cấm vận dầu mỏ từ Nga vẫn đang diễn ra. Bộ trưởng Kinh tế Đức, Robert Habeck bảo vệ quyết định miễn trừng phạt năng lượng của Nga và lưu ý rằng, Mỹ “không yêu cầu” nền kinh tế lớn nhất châu Âu tham gia lệnh cấm vận dầu mỏ.

Nhưng một số nhà lập pháp Đức lại ủng hộ động thái này. Ông Dominik Tarczynski, một thành viên của Nghị viện châu Âu đến từ Đảng Công lý và Luật pháp dân túy của Ba Lan, nói: “chúng tôi cần một lệnh cấm đối với dầu và khí đốt của Nga ngay bây giờ”.