Nhận lời mời của Tổng thống Kenya Uhuru Kenyatta, Chủ tịch luân phiên Hội đồng bảo an Liên hợp quốc (HĐBA LHQ) tháng 10/2021, tối nay (28/10), Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đã tham dự và phát biểu tại phiên Thảo luận mở Cấp cao trực tuyến về Hợp tác giữa LHQ và Liên minh châu Phi (AU) với chủ đề “Tăng cường đoàn kết vì hòa bình và an ninh trong một môi trường xung đột đang thay đổi”.
Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ tịch nước nêu các thách thức lớn với châu Phi và kêu gọi cộng đồng quốc tế cần chung tay hỗ trợ các nước châu Phi tiếp cận vaccine, kiểm soát dịch, phục hồi và phát triển bền vững. Với tinh thần “Đối tác vì nền hoà bình bền vững”, Việt Nam luôn sát cánh cùng các nước châu Phi vượt qua khó khăn, mở rộng hợp tác hiệu quả.
Cùng tham dự phiên thảo luận có Tổng thống Ghana Nana Addo Dankwa Akufo-Addo, Tổng thống Tunisia Kais Saied, Thủ tướng Na Uy Jonas Gahr Store và Thủ tướng Saint Vincent and the Grenadines Ralph Gonsalves…, đại diện cấp cao các nước thành viên HĐBA LHQ, Phó Tổng Thư ký LHQ Amina J. Mohammed và Cao ủy Quỹ Hòa bình Liên minh châu Phi Donald Kaberuka.
Tại phiên thảo luận, lãnh đạo LHQ và các quốc gia nêu lên các thách thức với các nước châu Phi hiện nay, đó là đại dịch Covid-19 khiến nhiều nước châu Phi bị trở lại tình trạng nghèo đói; tác động của biến đổi khí hậu khiến kinh tế châu Phi ngày càng mong manh hơn. Bên cạnh đó là khủng bố, xung đột vũ trang… Do đó, điều quan trọng là LHQ và quốc tế cần giúp châu Phi nhiều hơn nữa với giải pháp đột phá để giải quyết các thách thức này.
Bà Amina J. Mohammed, Phó Tổng Thư ký LHQ cho biết, nhiệm vụ đầu tiên là ưu tiên đoàn kết giải quyết dịch bệnh Covid-19 tại châu Phi thông qua phân phối vaccine và tăng cường hệ thống y tế công cộng.
“Hiện nay chỉ 5% người dân tại châu Phi được tiêm chủng vaccine đầy đủ. Chúng ta kêu gọi cung cấp vaccine một cách phổ biến, kêu gọi hỗ trợ sản xuất vaccine và cung cấp tài chính để có thể giải quyết các thách thức về kinh tế do đại dịch Covid-19 mang lại. Thứ hai, chúng ta cần tập trung vào việc phát triển bền vững với Chương trình nghị sự 2030 và 2063, là trái tim và nỗ lực của chúng ta. Và sau cùng phát triển bền vững chính là cơ hội tốt nhất để giải quyết xung đột khu vực và đạt được hòa bình, thịnh vượng cho mọi người. Bất chấp đại dịch, các quốc gia châu Phi đã thể hiện sự tự cường của mình. Ví dụ GDP châu phi sẽ tăng 3,4% năm nay, nhưng vẫn cần hỗ trợ tài chính để tạo việc làm và thúc đẩy xóa đói giảm nghèo. Cần có chuyển đổi số, cơ cấu năng lượng và chuyển đổi về sản xuất lương thực”, bà Amina J. Mohammed nêu rõ.
Phát biểu tại phiên thảo luận, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao tiềm năng phát triển giàu mạnh của châu Phi, đóng góp vào thịnh vượng của toàn cầu, trong đó có vai trò của Liên minh châu Phi. Tuy nhiên, châu Phi vẫn phải chịu những hậu quả dai dẳng của chủ nghĩa thực dân và chế độ nô lệ trong hàng thập kỷ qua. Bên cạnh đó là những xung đột, khủng bố và bạo lực cực đoan, tội phạm xuyên quốc gia, biến đổi khí hậu, mất an ninh lương thực và đặc biệt là chịu hậu quả nặng nề của đại dịch Covid-19. Có đến 90% người dân châu Phi chưa nhận được mũi tiêm vaccine đầu tiên là thực tế đáng buồn.
Cho rằng nếu châu Phi không hoà bình, an ninh, ổn định và kiểm soát được dịch, thì thế giới cũng không thể có được sự an toàn và hòa bình, Chủ tịch nước kêu gọi cộng đồng quốc tế cần chung tay hỗ trợ các nước châu Phi tiếp cận vaccine, kiểm soát dịch, phục hồi và phát triển bền vững.
“Thứ nhất, với phương châm “Giải pháp châu Phi cho các thách thức của châu Phi, các quốc gia tại châu lục cần phát huy mạnh mẽ năng lực tự cường, thúc đẩy xây dựng lòng tin, đối thoại, hoà giải dân tộc để loại trừ các nguyên nhân gốc rễ của xung đột như đói nghèo, bất bình đẳng, mâu thuẫn xã hội. Khuyến khích và trao quyền nhiều hơn cho sự tham gia của phụ nữ, thanh niên. Thứ hai, các nước châu Phi cần tiếp tục vun đắp quan hệ hữu nghị; mở rộng hợp tác, hội nhập, củng cố chủ nghĩa đa phương, đề cao tinh thần thượng tôn luật pháp quốc tế và Hiến chương LHQ. Đây chính là nền tảng thiết yếu của hoà bình, ổn định, phát triển bền vững khu vực và trên toàn cầu. Thứ ba, LHQ và Liên minh châu Phi cần tiên phong hợp tác thực hiện Sáng kiến Ngừng tiếng súng ở châu Phi vào 2030, Chương trình Nghị sự châu Phi 2063 và Chương trình SDG-2030 và Phát triển bền vững của LHQ. Quan hệ đối tác chiến lược giữa Hội đồng Bảo an và Hội đồng Hoà bình và An ninh của Liên minh châu Phi cần được thúc đẩy một cách toàn diện và hiệu quả, nhất là tăng cường năng lực cảnh báo sớm về các nguy cơ an ninh truyền thống và phi truyền thống cho các Phái bộ hoà bình tại châu Phi”, Chủ tịch nước nêu rõ.
Chủ tịch nước cũng cho rằng, cần mở rộng hợp tác giữa các tổ chức khu vực sẽ giúp nâng cao năng lực tổng thể của các tổ chức này trong ngăn ngừa và giải quyết xung đột, ứng phó với các thách thức khu vực và toàn cầu. Việt Nam ủng hộ việc thúc đẩy trao đổi, hợp tác toàn diện giữa ASEAN và Liên minh châu Phi. Nhấn mạnh bảo đảm an ninh lương thực là một trụ cột cho ổn định kinh tế xã hội, xây dựng nền hòa bình bền vững. Trong khuôn khổ hợp tác Nam – Nam, Việt Nam là đối tác hàng đầu của nhiều nước châu Phi về hợp tác sản xuất lương thực, thương mại nông sản... Việt Nam tiếp tục xu thế hợp tác chiến lược này với thế mạnh là một trong những nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới.
“Nhiều quốc gia châu Phi và Việt Nam có quan hệ hữu nghị truyền thống, cùng chung lịch sử hào hùng dấu tranh giải phóng dân tộc và phi thực dân hoá. Vượt qua xa cách về địa lý, hai bên luôn hợp tác, ủng hộ và dành cho nhau những tình cảm chân thành, tốt đẹp nhất. Trong chuyến thăm các nước châu Phi ngay sau khi Việt Nam thống nhất đất nước, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã từng nói “Tôi đến đây với các bạn như những người anh em đến với những người anh em, những người bạn chiến đấu cùng chiến hào thân thiết, bằng trái tim đến với trái tim”. Ngày nay, với tinh thần “Đối tác vì nền hoà bình bền vững”, Việt Nam luôn sát cánh cùng các nước châu Phi vượt qua khó khăn, mở rộng hợp tác hiệu quả, hướng tới hòa bình và phát triển bền vững. Chúng tôi chia sẻ kinh nghiệm tái thiết, đổi mới và hợp tác phát triển; hỗ trợ vật tư y tế chống dịch Covid-19. Hiện nay, nhiều sỹ quan, bác sỹ quân y của Việt Nam đang tận tụy làm việc tại các Phái bộ Liên hợp quốc tại Nam Sudan, Cộng hoà Trung Phi và sắp tới sẽ hiện diện tại nhiều Phái bộ khác ở châu lục”, Chủ tịch nước bày tỏ.
Chủ tịch nước cũng nêu rõ, Việt Nam mong sớm trở thành quan sát viên tại Liên minh châu Phi, đoàn kết cùng các nước châu Phi tăng cường tiếng nói và vai trò của các nước đang phát triển tại các cơ chế da phương, nhất là LHQ./.
