Trả lời VTC News về sự việc xe tải lùi đụng xe máy phía sau khiến 3 mẹ con chết thảm ở Phú Yên chiều 26/11, chuyên gia giao thông Nguyễn Xuân Thủy cho biết, ông đã xem video ghi lại vụ tai nạn và vô cùng căm phẫn với hành động của lái xe khi coi thường mạng sống của người khác.

Cú lùi xe tử thần

“Tôi coi đó là cú lùi xe tử thần, tước đoạt 3 mạng sống cùng lúc. Tại sao xe đang di chuyển mà anh ta lại có thể dừng đột ngột rồi lùi hàng chục mét như vậy? Lùi xe không quan sát, không nhìn trước ngó sau, chẳng khác nào coi những phương tiện, người di chuyển xung quanh là cỏ rác”, ông Thủy bức xúc.

Theo ông Thủy, 3 mẹ con chạy xe máy hoàn toàn bị động, rơi vào tình huống bất khả kháng: “Họ đang di chuyển đúng làn đường, phần đường. Xe tải đáng lẽ phải cùng chiều nhưng đột nhiên lùi lại thì khó mà phản ứng kịp và dẫn đến hậu quả đau lòng”.

Vị chuyên gia này cho biết, những năm gần đây, không ít vụ tai nạn thương tâm xảy ra, dẫn đến chết người liên quan việc lùi ô tô. Gần nhất, đầu tháng 10, một phụ nữ ở Quảng Bình đang đi bộ trên đường thì bất ngờ bị xe ben lùi, cuốn vào gầm, tử vong tại chỗ.

Vụ việc tại Nghệ An từng xôn xao cộng đồng mạng hồi tháng 4/2020, xe tải chở vật liệu xây dựng, trong lúc lùi, đã cán chết bé trai hơn 1 tuổi đang chơi trên đường. Điều đáng nói là ngay sau khi phát hiện sự việc, tài xế nhanh chóng xuống xe bế thi thể bé trai ra vị trí khác, dùng đất, cát lấp lên những vết máu và lên xe rời khỏi hiện trường.

“Những sự vụ đau lòng, bài học đã có rồi nhưng nhiều tài xế vẫn phớt lờ. Tôi cho rằng đó là sự thiếu ý thức, vô ý thức, chẳng khác nào hành động của những kẻ sát nhân”, ông Thủy nhấn mạnh.

Nói về nguyên nhân những vụ tai nạn liên quan đến lùi xe, ông Bùi Danh Liên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội, nhận định, do lái xe thiếu kinh nghiệm, quan sát không kỹ, người lái bị hạn chế tầm nhìn, xuất hiện nhiều "điểm mù"… Đặc biệt, những vụ tai nạn này thường xảy ra đối với xe không lắp đặt camera lùi.

“Tuy nhiên, vụ việc ở Phú Yên vừa qua đã vượt qua vấn đề kỹ thuật. Lái xe vi phạm đạo đức hết sức nghiêm trọng. Bản thân chiếc xe tải đó khi di chuyển bình thường đã là mối đe dọa cho những người xung quanh rồi, thế mà anh dám tùy tiện dừng xe, đi lùi mà không cần quan tâm phía sau có gì. Đó là sự vô cảm, nhẫn tâm, tàn nhẫn”, ông Liên nói.

Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải Hà Nội đề nghị lực lượng chức năng xử lý đúng người, đúng tội với hình thức răn đe cao nhất để làm gương cho người khác, tránh tiếp diễn những vụ tai nạn có tính chất tương tự.

Thiếu đạo đức khó trở thành lái xe tốt

Có hơn 10 năm công tác trong lĩnh vực đào tạo lái xe, anh H.T. cho biết, 98% khoảng cách đã đi của ô tô là chuyển động về phía trước, chỉ 2% là lùi, vậy nên thao tác đi lùi ít thành thục hơn. Chưa kể, có những “điểm mù” - vùng không gian bên ngoài xe bị che khuất và không nằm trong trường nhìn của người điều khiển. Tức là, người điều khiển không thể nào quan sát được "điểm mù" thông qua gương chiếu hậu lẫn nhìn trực tiếp...

Luật Giao thông đường bộ 2008 quy định rất rõ, khi lùi xe, người điều khiển phải quan sát phía sau, có tín hiệu cần thiết và chỉ khi nào thấy không nguy hiểm mới được lùi. Anh T. dẫn luật và nêu thực trạng: “Dù vậy, nhiều người vẫn bỏ qua luật lệ, lùi xe một cách vô tội vạ. Đây là vấn đề đạo đức của người lái xe”.

Anh T. cho rằng kỹ năng của người lái chỉ được vận dụng có hiệu quả trên nền của ý thức, đạo đức, một tố chất của con người tốt. Nếu có kiến thức, có kỹ năng lái xe nhưng ý thức đạo đức chưa tốt thì người ta vẫn cứ vi phạm.

“Nhiều ý kiến nhận định, việc xảy ra tai nạn chủ yếu do nguyên nhân ở đào tạo và cấp phép bằng lái xe. Tất nhiên chúng ta không thể phủ nhận có tình trạng học giả bằng thật, nhưng đó chưa phải tất cả. Một người có ý thức về văn hoá tốt thì chỉ cần học một chút thôi có thể trở thành lái xe tốt. Ngược lại, nếu thiếu nền tảng ấy, dạy đến mấy chăng nữa cũng rất khó”, anh T. nói.

Bàn luận về vấn đề này, TS Nguyễn Xuân Thủy nêu rõ, cách đây 40 năm, khi ông đang công tác tại Bộ Giao thông Vận tải, cả nước có khoảng 15.000-20.000 ô tô. Đến những năm 90, số lượng ô tô tăng lên 40.000, kể cả xe tải và xe cá nhân.

“Hiện nay, cả nước có trên dưới 5 triệu ô tô, chạy dày đặc trên đường. Mỗi ngày, Hà Nội khoảng 12-15 triệu lượt đi lại, còn TP.HCM là 15-20 triệu. Mật độ giao thông càng dày, sắc xuất gây tai nạn càng lớn”, ông Thủy nêu.

Ô tô nhiều đồng nghĩa xuất hiện thêm nhiều lái xe. Trước đây, nghề lái xe rất quan trọng nhưng nay ai cũng có thể lái xe. Điều này khiến không ít người chủ quan, họ mặc định nghĩ rằng mọi việc đều có thể làm được, không quá để tâm đến luật giao thông.

“Chúng ta thường gọi 'bác tài' là từ trân trọng người làm nghề lái xe vất vả trên những cung đường, nắm trong tay sinh mạng nhiều người, mong mỏi họ đưa mình đi tới nơi về tới chốn an toàn. Tuy nhiên, những 'bác tài' mang lại sự an toàn cho mọi người xưa kia ngày càng ít, đổi lại là tiền bạc, là sự ganh đua, coi mạng người như cỏ rác”, ông Thủy nói.

Cũng theo ông Thủy, chính sự coi thường những “tiểu tiết” khi tham gia giao thông như thắt dây an toàn, kiểm tra phương tiện trước khi chạy, quan sát xung quanh, bật đèn tín hiệu… của lái xe là tác nhân xuất hiện ngày càng nhiều tai nạn giao thông.

“Coi đó là điều nhỏ nhặt, rồi xem thường sẽ tạo ra sự chủ quan, tùy tiện khi lái xe, tùy tiện xử lý các tình huống và dẫn đến tai nạn giao thông”, vị chuyên gia nói thêm./.