Quan trọng của truyền thông chính sách là phê bình chính sách

Sáng 1/6, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 5, Quốc hội tiếp tục thảo luận ở hội trường về đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước năm 2022; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2023.

Tại phiên thảo luận, phát biểu tranh luận với quan điểm truyền thông chính sách là đưa chính sách đến với người dân được nêu ra trước đó, đại biểu Đỗ Chí Nghĩa (Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên) cho rằng, quan trọng của truyền thông chính sách là phê bình chính sách.

Theo đại biểu, những câu chuyện về quy định như "Mẹ Việt Nam anh hùng được cộng điểm thưởng khi thi đại học" hay quy định "người ngực lép không được lái xe" là biểu hiện của thành công trong truyền thông chính sách khi phát hiện ra sai lầm, điểm không đúng của chính sách để sửa chữa. 

Nếu truyền thông chính sách chỉ là đưa chính sách đến với người dân thì chính sách rất hanh thông trên báo chí, nhưng ách tắc thì để bên lề và câu chuyện "muốn mua thịt lợn giá rẻ lên ti vi mà mua" sẽ tiếp tục diễn ra.

Truyền thông tạo sự đồng thuận trong xây dựng, thực thi chính sách

Trước đó, nêu ý kiến tại phiên thảo luận chiều 31/5, đại biểu Phạm Nam Tiến (Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông) cho biết, báo cáo của Chính phủ xác định nhiệm vụ và giải pháp chủ yếu thời gian tới, có nhiệm vụ thứ 10 đặt ra với lĩnh vực thông tin, truyền thông. 

Có thể tóm gọn 3 nhiệm vụ then chốt, đó là truyền thông chính sách; ngăn chặn thông tin xấu, độc; tạo đồng thuận xã hội. Ở đây, tôi muốn nhấn mạnh về truyền thông tạo sự đồng thuận trong xây dựng, thực thi chính sách, đó là mấu chốt để thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu truyền thông khác.

Tiếp xúc cử tri tại địa phương thấy rõ niềm tin của cử tri và nhân dân vào quyết tâm của Đảng và Nhà nước ta, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng. 

Cử tri cho biết, từ các phiên họp của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, của Ủy ban Kiểm tra Trung ương thì hoạt động bước đầu hiệu quả, chủ động của Ban Chỉ đạo phòng, chống tham nhũng, tiêu cực cấp tỉnh, cùng sự tích cực của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp, của các bộ, ban, ngành, địa phương ở lĩnh vực này đã đem lại sự tin tưởng lớn cho người dân đối với công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay.

Điều đó khẳng định thông tin minh bạch, đầy đủ, kịp thời là vô cùng cần thiết. Nhưng quan trọng hơn cả là thông tin ấy có thể kích thích sự tích cực, chủ động tham gia của công chúng. Người dân có thể góp ý về công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của Đảng bằng niềm tin và sự lạc quan. 

Người dân có thể cùng nhau nghĩ ra những phương cách để phòng, chống dịch bệnh Covid-19 hiệu quả cùng đất nước. Người dân có thể góp ý vào dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) với những điều khoản phù hợp, tích cực nhất. Những điều này góp phần phản ứng chính sách kịp thời hơn trước những tình huống bất ngờ, cấp bách, đó cũng chính là tạo nên sự đồng thuận xã hội.

Mô hình truyền thông hiệu quả là truyền thông hình thành văn hóa đối thoại

Theo đại biểu, mô hình truyền thông hiệu quả là truyền thông hình thành văn hóa đối thoại, bảo đảm quyền được biết của công chúng, đồng thời xây dựng môi trường công khai, minh bạch cho việc thảo luận, xây dựng, thực thi chính sách.

Như vậy, truyền thông phải gắn liền với công tác dân vận, thực hiện dân chủ cơ sở. Truyền thông cần là quá trình đối thoại chính sách, kích thích sự tham gia tích cực, chủ động của người dân, của doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong bối cảnh truyền thông xã hội ngày càng trở nên phổ biến, công chúng ngày càng tiếp nhận thông tin nhiều hơn từ các phương tiện truyền thông xã hội.

Theo đại biểu, những sự cố khủng hoảng truyền thông cũng diễn ra nghiêm trọng hơn thì truyền thông để tạo sự đồng thuận, nhất là góp ý, phản biện chính sách là việc khó, đòi hỏi sự thay đổi nhận thức, đầu tư nguồn lực và cả sự hiểu biết sâu rộng, cách làm mới của những người làm truyền thông, nhiều khi vấn đề đặt ra không chỉ là chính sách đúng so với các quy định của pháp luật mà quan trọng hơn là chính sách có khả thi, có hợp lý, có hiệu quả không? Tất cả những điều này đòi hỏi người làm truyền thông không chỉ nắm vững được những vấn đề về chính sách phức tạp mà còn phải có bản lĩnh chuyên nghiệp.

Bên cạnh việc thay đổi nhanh chóng cả về nhận thức và tổ chức bộ máy để thích ứng với môi trường truyền thông số, thực tế đang đòi hỏi các cơ quan truyền thông, bộ máy truyền thông cần đầu tư hơn cho nội dung, có nhiều hơn những tác phẩm truyền thông chất lượng cao và có sức tác động lan tỏa ngày càng lớn, có những mô hình chiến lược truyền thông phù hợp, đa dạng. Có như vậy mới tạo được sự đồng thuận, mới đấu tranh phản bác được thông tin xấu độc, sai sự thật.

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI trong hoạt động thông tin truyền thông

Chúng ta cũng thấy rằng tốc độ lan truyền thông tin trên mạng hiện nay rất nhanh chóng. Chúng ta cũng biết trí tuệ nhân tạo AI hiện đang tác động mạnh mẽ bằng sức mạnh ảo, chat GPT, ca sĩ ảo, MC dẫn chương trình ảo, chuyên gia ảo đang hoạt động rất sôi động và hoạt động không khác gì đời thật. Đây chính là những thách thức và cũng là những cơ hội đặt ra đối với công tác thông tin truyền thông.

Vì vậy, đại biểu đề xuất bổ sung thêm vào nhiệm vụ báo cáo đặt ra cho vấn đề thông tin truyền thông, đó là đẩy mạnh đầu tư ứng dụng công nghệ mới, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo AI trong hoạt động thông tin truyền thông để cung cấp thông tin chính xác, kịp thời, chất lượng.

Bên cạnh đó, theo dõi vấn đề này thời gian qua thì tôi nhận thấy truyền thông chính sách hiệu quả, truyền thông để có những phản ứng chính sách kịp thời để dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng chủ yếu vẫn tập trung ở các cơ quan trung ương, một vài bộ, ngành, địa phương công tác này chưa được quan tâm chú trọng nhiều, vẫn còn coi đó là nhiệm vụ của cơ quan báo chí.

"Thời gian qua, đặc biệt là qua đại dịch COVID-19, chúng ta nhận ra tầm quan trọng của truyền thông không chỉ tạo ra phản ứng chính sách kịp thời cho những trường hợp cấp bách bất ngờ. Do đó, theo tôi thông tin truyền thông cần có những nhận diện mang tính đột phá, đổi mới đầu tư hơn để thể hiện đúng vị trí, vai trò của công tác này để có thể theo kịp và đáp ứng thực tế cuộc sống, phát triển kinh tế - xã hội", đại biểu nêu ý kiến.