Bộ Giao thông vận tải (GTVT) vừa gửi Dự thảo Luật Đường bộ để xin ý kiến các bộ ngành, địa phương và các cơ quan có liên quan. Trong đó có nội dung liên quan đến đề xuất xe mô tô, xe gắn máy phải kiểm tra khí thải định kỳ.

Dự thảo Luật Đường bộ đề xuất xe mô tô, gắn máy phải kiểm tra khí thải định kỳ

Theo thống kê của Bộ GTVT, tính đến cuối năm 2021, số phương tiện đã được đăng ký tại các cơ quan Cảnh sát giao thông là 68,34 triệu mô tô. 

Theo Tờ trình Luật Đường bộ, trong luật hiện chưa có cơ chế kiểm soát phương tiện mô tô, xe máy gây phát thải ô nhiễm môi trường khi tham gia giao thông; các hạng mục an toàn chưa cập nhật hết với các thỏa thuận, điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên; chưa làm rõ được trách nhiệm chủ phương tiện, người lái xe về công tác bảo dưỡng định kỳ đối với phương tiện giao thông.

Chính vì vậy, tại chương phương tiện giao thông đường bộ trong dự thảo Luật Đường bộ, gồm 8 Điều (Điều 47 đến Điều 54), ban soạn thảo đã quy định về kiểm tra khí thải xe mô tô, xe gắn máy.

Cụ thể, tại khoản 10, Điều 49 quy định: "Xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông phải được kiểm tra định kỳ về phát thải khí thải theo lộ trình thực hiện và mức tiêu chuẩn khí thải do Thủ tướng Chính phủ quy định".

Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải quy định trình tự, thủ tục, nội dung kiểm định về khí thải xe mô tô, xe gắn máy; trình Thủ tướng Chính phủ lộ trình áp dụng tiêu chuẩn khí thải của xe mô tô, xe gắn máy tham gia giao thông. 

Điều 51 quy định việc kiểm tra định kỳ khí thải xe mô tô, xe gắn máy (trừ xe mô tô, xe gắn máy thuần điện) được thực hiện tại các trạm kiểm tra khí thải xe mô tô, xe gắn máy đáp ứng quy chuẩn kỹ thuật quốc gia do Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải ban hành. 

Trong báo cáo đánh giá tác động chính sách của dự thảo Luật Đường bộ, cơ quan soạn thảo đã đưa ra nhiều phân tích trong việc đề xuất chính sách kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy. Bộ GTVT thừa nhận quy định kiểm soát khí thải đối với xe mô tô, xe gắn máy khiến người sử dụng xe phải bỏ chi phí bảo dưỡng định kỳ cho phương tiện.

Tuy nhiên, chi phí này sẽ được bù đắp được bằng việc giảm chi phí sửa chữa phương tiện cho những hư hỏng phát sinh do thiếu sự kiểm tra thường xuyên, bảo dưỡng định kỳ, tăng hiệu quả khai thác phương tiện (giảm thời gian dừng khai thác phương tiện do hư hỏng, kéo dài tuổi thọ và duy trì khả năng khái thác phương tiện), giảm chi phí nhiên liệu.

Dẫn số liệu tính toán của dự án "Nghiên cứu thực trạng phát thải của xe máy đang lưu hành hướng tới kiểm soát khí thải, góp phần cải thiện môi trường không khí", Bộ GTVT cho biết nếu người sử dụng xe thực hiện chế độ bảo dưỡng định kỳ theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất thì có thể kiểm soát tốt lượng khí thải, giảm mức tiêu hao nhiên liệu của xe 7%, tương đương với lượng nhiên liệu tiết kiệm được là 170.632 đồng/năm (tính theo giá xăng tháng 11-2018).

Trong khi chỉ mất chi phí khoảng 110.000 đồng/xe để bảo dưỡng và thay thế phụ tùng cho phần khí thải (lọc gió…), đây cũng là chi phí bảo dưỡng đương nhiên để đảm bảo hiệu quả khai thác và độ bền của xe trong quá trình sử dụng.

Cũng theo tính toán của dự án này, để bù đắp chi phí đầu tư, vận hành trạm kiểm định chi phí kiểm định cho mỗi xe khoảng 35.000 đồng/lần/năm.

Như vậy, nếu thực hiện kiểm soát khí thải thì người dân không bị tăng chi phí mà còn tiết kiệm được 25.632 đồng/xe/năm trong trường hợp nhà nước có tiến hành thu phí kiểm định khí thải. Bên cạnh đó được sống trong môi trường có nồng độ chất độc hại và bụi trong khí thải thấp. Tăng tuổi thọ của phương tiện, giảm chi phí đầu tư cho việc mua sắm phương tiện mới.