Ông Donald Trump nên bị buộc tội liên quan đến vụ bạo loạn tại Điện Capitol, theo ủy ban điều tra vụ tấn công ngày 6/1/2021 của Hạ viện Mỹ, BBC đưa tin.

Ủy ban này, trong cuộc bỏ phiếu với sự đồng thuận hoàn toàn, đã khuyến nghị Bộ Tư pháp điều tra hình sự đối với ông Trump vì hành vi cố gắng lật ngược thất bại trong cuộc bầu cử năm 2020. Đây được cho là động thái chưa từng có tiền lệ.

Họ cho rằng cựu tổng thống đã kích động người ủng hộ tấn công Điện Capitol và hỗ trợ người bạo loạn vi phạm nhiều luật liên bang. “Nếu không có ông ấy, những sự kiện trong ngày 6/1/2021 đã không xảy ra”, bản tóm tắt báo cáo của ủy ban cho biết.

Các thành viên của ủy ban nhận định có bằng chứng để truy tố ông Trump về bốn tội danh: Xúi giục nổi dậy, âm mưu lừa đảo chính phủ Mỹ, âm mưu đưa ra tuyên bố sai sự thật và cản trở công vụ.

Trong khi đó, ông Trump cáo buộc các nhà lập pháp Hạ viện Mỹ hôm 19/12 đã đề xuất "cáo buộc giả mạo" nhằm ngăn cản ông tái tranh cử tổng thống.

Chủ yếu mang tính chính trị

Cuộc bỏ phiếu là cái kết kịch tính cho cuộc điều tra kéo dài 18 tháng nhắm vào những ngày cuối cùng đầy hỗn loạn trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump. Tuy nhiên, BBC nhận định những tác động đối với ông chủ yếu sẽ mang tính chính trị, không phải pháp lý.

Nếu bị kết án về những tội danh được đề xuất, ông Trump có thể phải đối mặt với khoản tiền phạt hàng trăm nghìn USD, bản án lên đến 20 năm tù và bị cấm tranh cử vào chức vụ chính trị trong tương lai. Tuy nhiên, cuộc bỏ phiếu của ủy ban này phần lớn mang tính biểu tượng.

Quốc hội Mỹ không có khả năng buộc tội ông Trump với bất kỳ tội danh liên bang nào được liệt kê nói trên. Quyền lực đó nằm trong tay Bộ Tư pháp Mỹ, một bộ phận của chính quyền Tổng thống Joe Biden.

Với lá phiếu của mình, các thành viên ủy ban đã khuyến nghị Bộ Tư pháp Mỹ hành động, cũng như cung cấp một kho bằng chứng cho cơ quan này. Chúng được thu thập qua các cuộc phỏng vấn, trát đòi hầu tòa, và các cuộc chiến pháp lý trong gần hai năm.

Tuy nhiên, Bộ Tư pháp làm gì với kho bằng chứng ấy hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát của ủy ban Hạ viện Mỹ.

Những cuộc chiến pháp lý liên tiếp

Mặc dù các khuyến nghị của ủy ban có thể ít mang sức nặng pháp lý, BBC cho biết có nhiều dấu hiệu cho thấy Bộ Tư pháp Mỹ đã sẵn sàng điều tra về hành vi phạm tội có thể có của cựu tổng thống.

Một đại bồi thẩm đoàn được các luật sư liên bang triệu tập đã ra trát đòi hầu tòa đối với hàng chục quan chức trong chính quyền và chiến dịch tranh cử của ông Trump. Họ đồng thời yêu cầu nhiều tài liệu về chính quyền ông Trump.

Tháng 11, Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland đã bổ nhiệm công tố viên đặc biệt Jack Smith để giám sát tất cả khía cạnh của cuộc điều tra về cựu tổng thống.

Ông viện dẫn việc ông Trump tuyên bố tranh cử tổng thống năm 2024 và khả năng ông Trump có thể đối đầu với ông Biden trong cuộc tổng tuyển cử, làm cơ sở để tách cuộc điều tra khỏi hoạt động hàng ngày của Bộ Tư pháp.

Ông Trump và vợ sau khi tuyên bố sẽ một lần nữa tranh cử tổng thống Mỹ. Ảnh: Reuters.

Kể từ đó, văn phòng của ông Smith đã ra trát hầu tòa của riêng họ tới các quan chức ở 7 bang. Những quan chức này đều từng được ông Trump và cố vấn liên hệ trong lúc cố gắng thách thức kết quả bầu cử tổng thống năm 2020.

Cuộc tấn công vào Điện Capitol cũng không phải là điều gây ra lo ngại pháp lý duy nhất của ông Trump. Ông Smith cũng đang điều tra việc cựu tổng thống xử lý tài liệu mật tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago sau khi ông rời nhiệm sở.

Luật sư quận ở Georgia cũng đang điều tra xem liệu quan hệ của ông Trump với các quan chức tiểu bang có vi phạm luật bầu cử bang này hay không, và còn rất nhiều vụ án dân sự nữa.

Ông Trump từ lâu đã cố gắng thể hiện rằng một loạt cuộc điều tra hình sự và dân sự, cũng như các vụ kiện nhắm vào ông, là một phần của “cuộc săn phù thủy” mang tính đảng phái, với mục tiêu cuối cùng là ngăn cản ông quay trở lại nắm quyền.

Theo New York Times, Bộ Tư pháp không có nghĩa vụ thông qua các kết luận hoặc tuân theo các khuyến nghị của ủy ban Hạ viện Mỹ.

Tuy nhiên, đề xuất của ủy ban sẽ khiến những tin tức tiêu cực về ông Trump tràn ngập khắp mặt báo trên nhiều ngày.

Báo chí và truyền hình có thể kể lại bối cảnh phía sau đề xuất đó và nhắc nhở người Mỹ về vụ bạo loạn ngày 6/1/2021, cũng như những nỗ lực kéo dài hàng tháng của ông Trump để thách thức thất bại trong cuộc bầu cử.

Thách thức với ông Trump

Nhiều dấu hiệu đã cho thấy ông Trump có thể đang phải đối mặt với những cơn gió ngược chiều ngày càng gay gắt, khi ông cố gắng tranh cử tổng thống vào năm 2024.

Theo các cuộc thăm dò gần đây, ông tiếp tục không được lòng phần lớn công chúng Mỹ và sự ủng hộ dành cho ông đang giảm ngay cả trong số cử tri đảng Cộng hòa.

Theo kết quả cuộc khảo sát về ứng viên tiềm năng của đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 được công bố hôm 13/12, Thống đốc bang Florida Ron DeSantis đã gây bất ngờ khi dẫn trước ông Trump với khoảng cách 23 điểm %.

Một hình ảnh từ bộ sưu tập NFT của ông Trump. Ảnh: CollectTrumpCards.

Cũng theo kết quả khảo sát, có 47% người được hỏi tin rằng Tổng thống Joe Biden sẽ giành chiến thắng trong cuộc đối đầu tiềm năng với ông Trump vào năm 2024. Con số này của vị cựu tổng thống Mỹ chỉ là 40%.

Kể từ khi tuyên bố tranh cử tổng thống chỉ một tuần sau cuộc bầu cử giữa kỳ, ông Trump đã không có nhiều bước đi rõ ràng để thúc đẩy các nỗ lực tranh cử.

Khi ông Trump tuyên bố sẽ đưa ra “thông báo quan trọng”, nhiều người suy đoán thông báo này sẽ liên quan đến cuộc đua ứng cử chủ tịch Hạ viện Mỹ đang diễn ra giữa các đảng viên Cộng hòa, hoặc chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024.

Tuy nhiên, thông báo đáng mong chờ hóa ra là cách huy động tiền mới của vị cựu tổng thống. Bộ sưu tập NFT của ông Trump được bán 99 USD mỗi thẻ với số lượng giới hạn.