Khi mắc COVID-19, các triệu chứng bệnh có thể tiến triển với khả năng chuyển từ thể bệnh nhẹ hoặc thể bệnh trung bình sang thể bệnh nặng. Tình trạng này thường xảy ra khoảng một tuần sau khi các triệu chứng lâm sàng xuất hiện lần đầu tiên và có thể sớm hơn hay muộn hơn.

Những giai đoạn tiến triển của COVID-19

Các nhà khoa học đã phân tích sự tiến triển của những người mắc COVID-19 ghi nhận khung thời gian từ khi bắt đầu có triệu chứng thông thường đến khi có triệu chứng khó thở khoảng 5 đến 8 ngày. Ở những người bị bệnh nặng, thời gian từ khi bắt đầu xuất hiện các triệu chứng cho đến khi nhập viện để được điều trị tại phòng chăm sóc đặc biệt ICU (Intensive Care Unit ) khoảng 9,5 đến 12 ngày.

Trên Zing, bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng (thành viên nhóm bác sĩ quân y hỗ trợ người bệnh COVID-19 ở Hà Nội) chia sẻ, một số F0 hết triệu chứng (hết sốt, người khỏe lên...), thậm chí âm tính sau 4-6 ngày nhưng đến ngày 8-10 thì đột ngột chuyển nặng, không khó thở nhưng SpO2 giảm chỉ còn 60-70% và có người đã không qua khỏi, đa số đều phải nhập viện cấp cứu.

Tuần thứ hai là giai đoạn nguy hiểm nhất

Theo giới chuyên gia, với bệnh nhân COVID-19 tuần thứ hai là giai đoạn nguy hiểm nhất. Đặc biệt, những bệnh nhân bị béo phì hay có bệnh nền, bệnh nan y như tiểu đường, suy gan thận… và người trên 50 tuổi thì bệnh rất dễ có chuyển biến xấu. Bởi lúc này, cơ thể người bệnh có những phản ứng nghiêm trọng nhất với virus SARS-CoV-2. Các triệu chứng xuất hiện đột ngột ngay cả khi trước đó tình trạng của họ khá ổn định.

Giai đoạn đầu khi mắc COVID-19, người bệnh cảm thấy ho, sốt, rát họng nhưng đây không phải thời kỳ nguy hiểm nhất vì lúc này phổi vẫn có thể giãn nở bình thường, không có sự gia tăng khoảng chết, kháng cự đường thở.

Vào ngày thứ 5-7 hoặc thậm chí là ngày thứ 10, kể cả khi bệnh nhân có kết quả xét nghiệm âm tính, giai đoạn nguy hiểm có thể xảy ra. Bệnh có thể diễn biến nhanh và xảy ra tình trạng mất bù hô hấp. Phần phổi lành sẽ phải bù cho các phần đã bị virus tấn công, gây tổn thương. Giai đoạn này tình trạng thiếu oxy đã khá nghiêm trọng, diễn biến rất nhanh khi bệnh nhân xuất hiện khó thở hay còn gọi là “thiếu oxy thầm lặng” hoặc "happy hypoxia". Tình trạng này được chẩn đoán khi người bệnh không cảm thấy khó thở nhưng SpO2 lại giảm dưới 94%.

Thống kê có tới 20% các trường hợp người bệnh nhập viện không cảm thấy khó thở nhưng lại có biểu hiện bất thường trên CT và cần bổ sung oxy. Tình trạng này có thể giải thích: giai đoạn đầu của bệnh, phổi có thể còn giãn nở bình thường, không có sự gia tăng khoảng chết và kháng cự đường thở nên trung tâm hô hấp không cảm thấy bất thường về việc thở. Tuy nhiên, bệnh có thể diễn tiến nhanh và xảy ra tình trạng mất bù hô hấp khiến bệnh nhân ngột thở nhanh, sâu chính là dấu hiệu của suy hô hấp tiến triển trong COVID-19.

Bình thường phần phổi lành sẽ có thể bù cho các phần phổi bị tổn thương, nên với người hơi thiếu oxy đã khó thở thì khoảng bù trừ này còn lớn hơn. Nhưng những bệnh nhân gặp phải tình trạng thiếu oxy thầm lặng thì khoảng bù rất nhỏ, do đó sẽ tiến triển nặng nhanh chóng ngay sau khi xuất hiện khó thở. Thiếu oxy ở bệnh nhân COVID-19 phản ánh sự tổn thương phổi mà đã vượt qua mức bù trừ của cơ thể. Lúc này người bệnh cần được hỗ trợ bởi các biện pháp hồi sức.

Những dấu hiệu để nhận biết người bệnh thiếu oxy cần được cấp cứu và chuyển viện kịp thời gồm có:

Khó thở. Nhịp thở tăng. SpO2 < 95% (nếu có máy đo). Mạch nhanh 120 lần/phút hoặc dưới 50 lần/phút. Huyết áp thấp: huyết áp tâm thu < 90mmHg, huyết áp tâm trương < 60 mmHg. Đau tức ngực thường xuyên. Thay đổi ý thức. Tím môi, đầu móng tay, móng chân hoặc da xanh. Không thể uống, bú, nôn. Sốt cao, đỏ mắt, môi, xuất huyết có thể gặp ở trẻ em. Cảm thấy lo lắng, bất ổn thường xuyên.

Các chuyên gia y tế nhấn mạnh một số người có nồng độ oxy máu thấp nhưng không có bất kỳ triệu chứng nào. Vì vậy F0 điều trị tại nhà mỗi ngày cần chủ động đo SpO2 1-2 lần theo hướng dẫn để phát hiện nguy cơ này.

Một số lưu ý về thiếu oxy thầm lặng ở bệnh nhân COVID-19:

Tình trạng thiếu oxy thầm lặng có thể rơi vào ngày thứ 7-10 từ khi phát hiện bệnh. Nếu SpO2 đã là chỉ dấu nguy hiểm cần phải lưu ý. Nếu SpO2 là cận kề nguy hiểm và người bệnh cần được hỗ trợ thở oxy sớm và chuyển nhanh nhất đến cơ sở y tế để điều trị. Một số lưu ý về hội chứng thiếu oxy thầm lặng gồm:

• Tuyệt đối không chủ quan chỉ căn cứ vào triệu chứng khó thở mà bỏ quan chỉ số SpO2 trên máu.
• Nằm tư thế, tập thở tốt để cải thiện SpO2: Nằm sấp giúp phân bố máu trong những vùng phía sau, rất quan trọng trong điều trị COVID-19 giai đoạn sớm và cải thiện oxy máu về lâu dài. Ngoài ra những vùng phổi phía sau lưng vốn ít được thông khí thì khi nằm sấp những vùng phế năng sẽ được phân bố oxy hít vào nhiều hơn.
• Người bệnh không nên quá lo lắng nhưng cũng không được chủ quan, nếu điều trị F0 tại nhà cần phải có thiết bị đo SpO2 và có người nhà theo dõi.