Tại sao kinh tế vĩ mô năm 2022 ổn định?

Không những ổn định mà tỷ lệ tăng trưởng GDP khá ấn tượng, ước đạt khoảng 8%, đưa quy mô GDP lên mốc mới là 397,44 tỷ USD trong năm 2022 (Ngân hàng Thế giới - WB dự kiến 394,5 tỷ USD). Cho dù lạc quan thì trước hết cần hiểu, đạt được tỷ lệ tăng GDP như vậy một phần do nền so sánh quá thấp, năm 2021 tăng trưởng GDP nước ta chỉ đạt 2,58%, quy mô GDP đạt 368 tỷ USD.

Nếu soi vào từng thành tố cấu thành GDP cho thấy trước hết là kim ngạch xuất nhập khẩu tăng mạnh. Giá trị xuất nhập khẩu tính đến ngày 15/12 đạt 721,28 tỷ USD. Trong đó, xuất khẩu đạt 355,82 tỷ USD, nhập khẩu đạt 345,46 tỷ USD, giá trị xuất siêu đạt 10,35 tỷ USD. So với tăng tuyệt đối của GDP năm 2022 là 29,44 tỷ USD thì thặng dư xuất nhập khẩu đã đóng góp 35,15% vào tăng trưởng GDP, còn 64,85% do đóng góp của các thành tố còn lại.

Thứ hai, tiêu dùng cuối cùng của cá nhân và Chính phủ đều tăng. Ngay từ đầu quý I /2022 khi dịch Covid-19 đã cơ bản dập tắt, nhu cầu tiêu dùng của người dân phục hồi nhanh.

Trong khi nhiều gói hỗ trợ hồi phục kinh tế đã được Quốc hội thông qua và Chính phủ triển khai thực hiện. Hiện tại chưa có báo cáo số liệu thực tế giải ngân của chương trình hồi phục này, nhưng rõ ràng các gói hỗ trợ đóng góp đáng kể vào tăng trưởng GDP năm 2022.

Theo số liệu ước tính thì thành tố tiêu dùng cuối cùng của cá nhân và Chính phủ đóng góp vào tăng GDP khoảng 42 - 43%; thành tố đầu tư tích lũy tài sản đóng góp cho tăng trưởng GDP năm 2022 khoảng 21 - 22% còn lại. Điểm hạn chế trong lĩnh vực đầu tư là các DN khó khăn trong huy động vốn đầu tư trung dài hạn. Đặc biệt đối với lĩnh vực bất động sản (BĐS), hàng nghìn dự án đầu tư dở dang do vướng quy định pháp lý.

Thứ ba là chính sách tiền tệ chưa tạo ra cú sốc. Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chưa có động thái mạnh về nâng lãi suất thắt chặt tiền tệ.

Mặc dù trong năm 2022 NHNN đã có 2 lần điều chỉnh tăng lãi suất điều hành song không tạo ra cú sốc đáng kể cho nền kinh tế. Việc NHNN yêu cầu các ngân hàng tăng cường thắt chặt tín dụng vào các lĩnh vực rủi ro cao như bất bất động sản, chứng khoán nói chung không ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế.

Bên cạnh kinh tế tăng trưởng khả quan thì lạm phát mục tiêu 4% vẫn được kiểm soát. Đáng lo ngại nhất với nước ta là lạm phát chi phí đẩy. Nhưng cho dù giá năng lượng và nguyên liệu thị trường thế giới tăng cao thì Việt Nam hạn chế được “nhập khẩu lạm phát”.

Nền kinh tế “mở” với độ rộng như Việt Nam đã né được nhập khẩu lạm phát trong năm 2022 là chuyện may mắn. Điều này cũng nói rõ hơn, chẳng hạn, Mỹ lạm phát gần lên 2 con số nhưng Việt Nam có xuất siêu lớn vào Mỹ nên lợi nhiều hơn hại.

Trong khi Việt Nam có nhập siêu lớn với Trung Quốc thì nước này lạm phát 11 tháng chỉ 1,6%. Hơn nữa, về hàng hóa tiêu dùng chủ đạo như lương thực, thực phẩm nói chung nội địa đã làm chủ. Bên cạnh đó, nhờ “neo” được giá một số dịch vụ như điện, y tế, giáo dục nên dư địa kìm lạm phát rộng hơn.