Nhiều cách làm mới, linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với thực tế

2021 là năm thứ hai liên tiếp nước ta chịu ảnh hưởng bởi dịch bệnh Covid-19, ảnh hưởng nặng nề đến tất cả các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội. Trong điều kiện có nhiều khó khăn như vậy, song từ Báo cáo tổng kết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và các tham luận trình bày tại Hội nghị đều cho thấy, không có sự chậm trễ, gián đoạn nào trong hoạt động của HĐND các cấp. Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ vui mừng nhận thấy, ngay sau khi cuộc bầu cử đại biểu Quốc hội Khóa XV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2021 - 2026 thành công tốt đẹp, mặc dù tình hình dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, HĐND tỉnh, thành phố đã tổ chức thành công Kỳ họp thứ Nhất, kiện toàn tổ chức bộ máy HĐND; đồng thời xem xét, quyết định một số giải pháp cấp bách phòng, chống dịch Covid-19 và duy trì phát triển kinh tế, bảo đảm an sinh xã hội, an ninh quốc phòng, trật tự an toàn xã hội của địa phương. “Do Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành hướng dẫn sớm và rất chi tiết, nên kể cả địa phương có Chủ tịch HĐND, Phó Chủ tịch HĐND mới tinh đều tổ chức Kỳ họp thứ Nhất bài bản, đúng trình tự, thủ tục theo quy định của pháp luật, giúp hoàn thiện sớm nhân sự của chính quyền địa phương”, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Tính liên tục trong hoạt động của HĐND các tỉnh, thành phố thể hiện ngay ở số lượng các kỳ họp được tổ chức cũng như các nghị quyết được HĐND cấp tỉnh, thành phố ban hành trong năm qua. Tổng hợp số liệu báo cáo của các địa phương khu vực phía Bắc cho thấy, cùng với hai kỳ họp thường lệ, nhiều tỉnh, thành phố tổ chức kỳ họp bất thường, trong đó một số tỉnh, thành phố đã tổ chức từ 3 - 6 kỳ họp để quyết định nhiều nội dung quan trọng về công tác phòng, chống dịch Covid-19 theo tinh thần Nghị quyết 30 của Quốc hội Khóa XV và nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn. Tính từ đầu nhiệm kỳ 2021 - 2026 đến nay, không kể các nghị quyết về công tác nhân sự, HĐND cấp tỉnh đã ban hành nghị quyết với số lượng lớn, có địa phương ban hành tới 190 nghị quyết, tạo cơ sở pháp lý quan trọng cho việc thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, phòng, chống dịch bệnh và các nhiệm vụ cụ thể thuộc chức năng, thẩm quyền của HĐND theo quy định của pháp luật. Những số liệu đó, theo Chủ tịch Quốc hội, đã cho thấy "tính sẵn sàng, tinh thần trách nhiệm của chính quyền địa phương trước những yêu cầu cấp bách và thực tiễn cuộc sống".

Đương nhiên, do ảnh hưởng của dịch bệnh, hoạt động của HĐND các tỉnh, thành phố cũng phải có sự thích nghi một cách linh hoạt, sáng tạo, phù hợp với tình hình mới. Chia sẻ kinh nghiệm của HĐND thành phố Hà Nội, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Phùng Thị Hồng Hà nêu rõ, các hoạt động của HĐND thành phố Hà Nội được tổ chức khoa học, vừa bảo đảm chất lượng, nội dung vừa linh hoạt, phù hợp với tình hình phòng chống dịch, như: đưa vào sử dụng phần mềm quản lý kỳ họp, cung cấp toàn bộ văn bản tài liệu, thực hiện việc xin ý kiến, trao đổi của đại biểu HĐND thành phố qua các thiết bị di động thông minh; tiếp xúc cử tri kết hợp trực tiếp và trực tuyến...

Những đổi mới như tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong tổ chức thực hiện các kỳ họp, thực hiện công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, giải quyết các kiến nghị giải quyết khiếu nại, tố cáo của người dân cũng được nêu bật ở tham luận của HĐND các tỉnh Bắc Giang, Nam Định, Ninh Bình, Tuyên Quang, Vĩnh Phúc… với nhiều gợi ý thiết thực cho HĐND các tỉnh, thành phố khác có thể nghiên cứu áp dụng.

Với hoạt động giám sát - nội dung luôn được cử tri và nhân dân theo dõi, trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh, HĐND các tỉnh Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, Thái Bình, Hưng Yên… cũng đã kịp thời, linh hoạt điều chỉnh một số nội dung giám sát cho phù hợp với thực tiễn. Đặc biệt, nội dung giám sát có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào những vấn đề thực tiễn của địa phương và những nội dung bức xúc được cử tri và Nhân dân quan tâm, để vừa bảo đảm hiệu quả giám sát, vừa phù hợp với tình hình dịch bệnh.

Nhiều mô hình mới, cách làm hay, đổi mới, sáng tạo, linh hoạt, thích ứng mọi điều kiện đã được triển khai giúp HĐND các tỉnh, thành phố hoàn thành tốt đẹp nhiệm vụ được giao năm 2021 và tạo tiền đề, điều kiện cho việc thực hiện nhiệm vụ của cả nhiệm kỳ, giai đoạn 2021 - 2026. Như nhận định của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ, trong tổ chức và hoạt động của HĐND các cấp đã có chuyển động tích cực, với quyết tâm mới, khí thế mới và nhiều cách làm mới. Điều vui mừng hơn cả, "dù là tỉnh lớn hay tỉnh nhỏ, là thành phố trực thuộc Trung ương hay các tỉnh trung du, miền núi đều có chung khí thế này".

Cần hoàn thiện khung khổ pháp lý, tăng cường hướng dẫn

Bên cạnh những kết quả tích cực, rất đáng tự hào, thì trong triển khai thực hiện các nhiệm vụ, chức năng được giao, hoạt động của HĐND, Thường trực HĐND, các Ban của HĐND vẫn còn không ít khó khăn, vướng mắc. Thực tế này được HĐND các tỉnh, thành phố thẳng thắn chia sẻ tại Hội nghị. Theo đại diện Thường trực HĐND tỉnh Lai Châu, việc quy định thẩm quyền của Thường trực HĐND chưa được thống nhất trong các văn bản quy phạm pháp luật, do đó rất khó cho việc áp dụng và thực hiện, ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, nhất là những nhiệm vụ cấp bách. Quy định hiện hành tại Luật Tổ chức Quốc hội chưa phản ánh hết vị trí, vai trò là cơ quan thường trực của HĐND. Đại diện Thường trực HĐND tỉnh Lai Châu đề nghị, cần quy định cụ thể về thẩm quyền của Thường trực HĐND các cấp trong các luật chuyên ngành, để bảo đảm sự linh hoạt, kịp thời, hiệu quả trong giải quyết các công việc cấp bách phát sinh của chính quyền địa phương giữa hai kỳ họp HĐND.

Với hoạt động giám sát, theo đại diện Thường trực HĐND một số tỉnh, thành phố, thì cũng rất cần Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành nghị quyết hướng dẫn một số hoạt động giám sát của HĐND để HĐND áp dụng thống nhất khi tiến hành các cuộc giám sát.

Gói gọn trong một buổi sáng, song lượng thông tin thu được tại Hội nghị khá phong phú, đa dạng và đều là "tiếng nói" từ địa phương, cơ sở. Nhiều kinh nghiệm quý, cách làm hay, nhiều đề xuất, kiến nghị đã được Thường trực HĐND các tỉnh, thành phố khu vực phía Bắc chia sẻ, trao đổi trong hội nghị toàn quốc đầu tiên trong chuỗi các hội nghị tổng kết công tác của HĐND do Ủy ban Thường vụ Quốc hội chủ trì tổ chức. Tất cả cho thấy một tinh thần trách nhiệm cao của các cơ quan dân cử trong nỗ lực không ngừng đổi mới, sáng tạo, linh hoạt, thích ứng với thực tiễn của từng địa phương, cùng chuyển động hướng tâm tới mục tiêu chung: Tiếp tục nâng cao năng lực, hiệu lực, hiệu quả trong các hoạt động của HĐND các tỉnh, thành phố trên cả nước. Qua đó, tạo dấu ấn nổi bật và ngày càng khẳng định vai trò là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của Nhân dân ở địa phương.