Theo đó, NLĐ đủ tuổi nghỉ hưu, đóng BHXH 20 năm trở lên mà không gồm thời gian bị nợ BHXH thì được hưởng lương hưu tại thời điểm đủ điều kiện. Nếu sau đó khoản tiền BHXH bị nợ được DN đóng bù hoặc bổ sung bằng nguồn tài chính khác thì được cộng thời gian này để tính lại mức hưởng lương hưu.

NLĐ đủ tuổi nghỉ hưu mà đóng bảo hiểm dưới 20 năm, trong đó có 10 năm thực đóng trở lên, nếu có nguyện vọng thì đóng BHXH tự nguyện một lần cho những năm còn thiếu để hưởng lương hưu. Thời điểm hưởng được tính từ ngày đầu tiên của tháng liền kề sau tháng đóng đủ tiền. Nếu sau đó khoản tiền bị nợ được DN đóng bù hoặc nguồn tài chính khác bổ sung thì cơ quan BHXH sẽ cộng thêm thời gian bị nợ để tính lại mức hưởng. Tuy nhiên, số tiền NLĐ đã đóng BHXH tự nguyện không được hoàn trả.

Chế độ BHXH một lần được đề xuất giải quyết với các trường hợp như luật định lâu nay và NLĐ đóng BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc và người đóng BHXH tự nguyện sau một năm không đóng tiếp mà chưa đủ 20 năm. NLĐ đóng BHXH đủ 20 năm trở lên bị từ chối rút BHXH một lần.

BHXH Việt Nam đề nghị cho NLĐ hưởng chế độ ốm đau, thai sản trên thời gian thực đóng. Riêng lao động sinh con, nhận con nuôi mà DN đó đang nợ BHXH thì vẫn được hưởng trợ cấp nếu đóng đủ 6 tháng trở lên vào quỹ ốm đau, thai sản. Nếu sau đó tiền nợ được đóng bù thì NLĐ được điều chỉnh mức hưởng…

Đây là đề xuất có lý có tình, đáp ứng yêu cầu của đông đảo NLĐ đang gặp nhiều khó khăn do DN trốn đóng BHXH, nhất là những người tự nguyện đóng để hưởng chế độ nên cần giải quyết để bảo đảm quyền lợi, ổn định an ninh, trật tự địa phương. 

Đến hết năm 2022, nợ BHXH tại các DN phá sản, giải thể, ngừng hoạt động, chủ bỏ trốn là hơn 4.000 tỉ đồng, ảnh hưởng quyền lợi của gần 213.400 lao động. Việc khởi tố tội danh trốn đóng BHXH đang bị vướng về chính sách, thẩm quyền. Đầu tháng 2-2023, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã đề nghị Chính phủ sớm báo cáo Bộ Chính trị, trình Quốc hội phương án giải quyết quyền lợi cho số lao động này. 

Đề xuất trên cũng là một giải pháp phù hợp để các cấp thẩm quyền xem xét, là sự linh hoạt trong thực thi chính sách để đem lại quyền lợi chính đáng cho đối tượng thụ hưởng. Được đóng thêm BHXH tự nguyện để đủ điều kiện hưởng lương hưu hay hưởng chế độ ốm đau, thai sản trên thời gian thực đóng và lao động sinh con, nhận con nuôi mà DN đó đang nợ BHXH thì vẫn được hưởng trợ cấp nếu đóng đủ 6 tháng trở lên vào quỹ ốm đau, thai sản… là những quyết định có tính nhân văn, thể hiện sự tiến bộ của chế độ BHXH.

Hơn nữa, tình trạng trốn đóng là do DN chủ ý, sai phạm, khiến cho quyền lợi NLĐ bị ảnh hưởng. Do đó, đem lại quyền lợi chính đáng cho NLĐ là việc nên làm, là lẽ công bằng với người tham gia BHXH. Mong sao Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sớm giải quyết đề xuất này của BHXH Việt Nam.