Theo quy định tại Điều 54 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 được sửa đổi bởi điểm a Khoản 1 Điều 219 Bộ luật Lao động 2019: Người lao động đủ tuổi và có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) trở lên thì được hưởng lương hưu.

Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định, từ ngày 1/1/2018, mức lương hưu hàng tháng của người lao động đủ điều kiện được tính bằng 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng BHXH như sau: Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm, năm 2019 là 17 năm, năm 2020 là 18 năm, năm 2021 là 19 năm, từ năm 2022 trở đi là 20 năm; Lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm. Sau đó, cứ thêm mỗi năm, người lao động thuộc đối tượng quy định như trên được tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75% tiền lương tháng đóng BHXH.

Về cách tính lương hưu, theo quy định tại Điều 56 và Điều 74 Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, mức lương hưu của người lao động được xác định theo công thức chung sau đây:

Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng x Mức bình quân tiền lương/thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội. Như vậy, cách tính lương hưu cho người lao động sẽ căn cứ vào tỷ lệ hưởng và mức bình quân tiền lương/thu nhập tháng đóng BHXH. Trong đó, mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH (đối với người tham gia BHXH bắt buộc) hoặc thu nhập tháng đóng BHXH (đối với người tham gia BHXH tự nguyện) sẽ phụ thuộc vào tiền lương, hoặc thu nhập đóng hằng tháng của người lao động và có nhân với hệ số trượt giá tương ứng.

Theo đó, đối với lao động nữ nghỉ hưu từ 1/1/2018 trở đi, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng BHXH. Còn đối với lao động nam, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 20 năm đóng BHXH. Sau đó, cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì tính thêm 2%, mức tối đa bằng 75%.

Như vậy, tính theo công thức này, lao động nữ nghỉ hưu năm 2023, nếu đóng đủ 30 năm BHXH sẽ hưởng mức lương hưu tối đa, với tỷ lệ hưởng lương hưu là 75%.

Theo lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu quy định tại Nghị định 135/2020/NĐ-CP về tuổi nghỉ hưu, trong năm 2023, tuổi nghỉ hưu của lao động nam là 60 tuổi 9 tháng, lao động nữ là tròn 56 tuổi.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người lao động (NLĐ) được nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn quy định trên. NLĐ đủ điều kiện nghỉ hưu trước tuổi theo quy định thì cũng được hưởng đầy đủ các quyền lợi hưu trí như NLĐ nghỉ hưu đúng tuổi về lương hưu, bảo hiểm y tế, tử tuất... Tuy nhiên, mức hưởng lương hưu của NLĐ nghỉ hưu trước tuổi thấp hơn NLĐ nghỉ hưu đúng tuổi khi có cùng số năm đóng bảo hiểm xã hội (BHXH).

Theo Nghị định 115/2015/NĐ-CP quy định về mức lương hưu hằng tháng, từ năm 2022 trở đi, lao động nam có 20 năm đóng BHXH khi nghỉ hưu được hưởng mức lương hưu bằng 45% mức lương đóng BHXH, lao động nữ có 15 năm đóng BHXH khi nghỉ hưu được hưởng mức lương hưu bằng 45% mức bình quân tháng đóng BHXH, sau đó cứ thêm 1 năm đóng BHXH được tính thêm 2%.

Khoản 3 Điều 56 Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định, mức lương hưu hằng tháng của NLĐ đủ điều kiện nghỉ hưu trước tuổi cũng được tính theo tỷ lệ như trên, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%. Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 6 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 6 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.

Ví dụ, năm 2023, ông A. nghỉ hưu trước tuổi khi 58 tuổi 9 tháng và có 22 năm đóng BHXH thì mức lương hưu của ông A. sẽ là 45% mức bình quân tháng đóng BHXH. Nếu nghỉ hưu đúng tuổi quy định, lương hưu của ông A. sẽ là 49% (20 năm đóng BHXH là 45%, 2 năm tăng thêm là 4%). Tuy nhiên, vì ông A. nghỉ hưu trước tuổi quy định (60 tuổi 9 tháng) 2 năm nên bị trừ tỷ lệ lương hưu là 4%.