Nghi phạm vẫn nhận được một số quyền cơ bản khi bị giam giữ tại Tây Ban Nha - Ảnh: IPLEADERS

Theo trang thông tin của luật sư Rodriguez Bernal, các thủ tục tố tụng hình sự bắt đầu khi người nước ngoài bị tạm giam và được đưa đến đồn cảnh sát. 

Thời gian tạm giữ người nước ngoài không được vượt quá 72 giờ. Một phán quyết gần đây từ Tòa án Hiến pháp Tây Ban Nha cho rằng cảnh sát không được phép giữ người quá thời gian thực sự cần thiết.

Sau khi thực hiện quy trình nhận dạng bắt buộc, người bị tạm giữ được hướng dẫn về các quyền cơ bản của mình. Trong trường hợp không nói được tiếng Tây Ban Nha, người bị tạm giữ sẽ được thông dịch viên trợ giúp.

Người bị tạm giữ có một số quyền như sau: 

- Quyền được bác sĩ khám hoặc các dịch vụ y tế tại bệnh viện. Theo luật sư Bernal, đương sự nên yêu cầu quyền này, đặc biệt trong trường hợp người bị giam giữ có dấu hiệu bị bạo hành hoặc thương tích.

- Quyền được thông báo cho bộ phận lãnh sự của quê hương đương sự (đại sứ quán/tổng lãnh sự quán) gần nhất về tình trạng bị giam giữ của đương sự.

- Quyền được gọi cho một người để thông báo về tình trạng bị giam giữ. Đương sự chỉ cung cấp tên và số điện thoại của một người và người này sẽ được cảnh sát gọi đến.

- Quyền chỉ định luật sư riêng. Trong trường hợp không thuê được luật sư riêng, Nhà nước (Tây Ban Nha) sẽ chỉ định một luật sư và nhà nước sẽ chịu chi phí. Theo hệ thống pháp luật của Tây Ban Nha, đương sự không được phép tự bào chữa.

Luật sư được chỉ định phải đến nơi tạm giam đương sự trong vòng 8 giờ sau khi cảnh sát gọi. Vì người bị tạm giữ thường không có thông tin về luật sư nên đôi khi chính gia đình của người bị tạm giữ sẽ gọi luật sư riêng. 

Nếu người gọi luật sư đang ở sở cảnh sát, người này nên thông báo với cảnh sát rằng cảnh sát không cần gọi luật sư do nhà nước chỉ định vì gia đình đã gọi luật sư riêng. Vì nếu không thông báo, cảnh sát sẽ bắt đầu cuộc thẩm vấn.

Ở tất cả các nước phương Tây, tuyên bố trước cảnh sát là một quyền cơ bản, không phải là nghĩa vụ. Luật sư Bernal khuyến nghị các thân chủ không khai báo tại sở cảnh sát vì một lý do quan trọng: luật sư do cảnh sát gọi (nhà nước chỉ định) không biết chi tiết về tội danh bị cáo buộc.

Luật sư do cảnh sát gọi chỉ biết loại tội. Đồng thời, do họ chưa thể tiếp cận hồ sơ của cảnh sát, rất khó để vạch ra một chiến lược trong giai đoạn tiếp theo của quá trình tố tụng.

Ngoài ra, người bị giam giữ có quyền im lặng hoặc bác bỏ các cáo buộc chống lại mình. 

Lưu ý rằng tất cả những gì đương sự nói tại thời điểm ở sở cảnh sát sẽ tạo điều kiện cho việc xét xử trong tương lai. Nhiệm vụ của luật sư ở giai đoạn đầu chủ yếu là tránh bất kỳ hành vi sai trái nào của cảnh sát đối với thân chủ. Vì thường cảnh sát sẽ cố gắng thuyết phục đương sự nói rõ sự việc. Đôi khi, không loại trừ trường hợp cảnh sát sử dụng các mánh khóe xấu.

Thông thường vào cùng ngày bị cảnh sát giam giữ hoặc sáng ngày hôm sau, người bị tạm giữ sẽ được đưa đến tòa án.

Hầu hết những người bị tạm giữ có thể được cho tại ngoại mà không cần bảo lãnh, sau khi trả lời các câu hỏi của thẩm phán.

Tuy nhiên, đương sự phải có nghĩa vụ có mặt tại tòa án vào ngày xét xử và bất cứ khi nào tòa án yêu cầu. 

Ở giai đoạn này, luật sư của đương sự có thể xem hồ sơ (báo cáo của cảnh sát) trước khi nghe đương sự trình bày, trừ khi hồ sơ được tuyên bố là bí mật.

Luật sư có thể khuyên đương sự nên hoặc không nên làm điều gì, và chiến lược nào là tốt nhất để bào chữa cho trường hợp của đương sự.

Đặc biệt, các thẩm phán có thể cho phép tại ngoại hoặc quyết định người có hành vi phạm tội phải bị giam trong tù.

Trừ khi hành vi phạm tội bị cáo buộc có thể bị kết án tù hơn 2 năm theo luật pháp Tây Ban Nha, còn lại đương sự không có nghĩa vụ phải trình diện trước tòa. Các thủ tục tố tụng vẫn sẽ tiến hành như bình thường dù đương sự không ra trình diện ở tòa.