Vào ngày mà giải Bóng bầu dục quốc gia Mỹ (NFL) chia tay một trong những huyền thoại của mình là Tom Brady, thì tại Melbourne, Rafael Nadal đã phá vỡ "thế chân kiềng" giữa anh với Novak Djokovic và Roger Federer bằng Grand Slam thứ 21.
Vài tháng trước, không ai nghi ngờ Novak Djokovic sẽ trở thành tay vợt vĩ đại nhất (GOAT) của làng banh nỉ. Đó là thời điểm trước trận chung kết giải Mỹ Mở rộng 2021, khi Novak Djokovic đứng trước cơ hội trở thành tay vợt đầu tiên sau hơn nửa thế kỷ (Rod Laver, năm 1969) đoạt Calendar Grand Slam (đoạt 4 Grand Slam trong cùng một mùa giải). Khi ấy, Nadal phải nghỉ hết mùa giải vì chấn thương, còn Federer thì đã ở bên kia sườn dốc từ khá lâu.
Tuy nhiên, có những điều rất khó lý giải về nỗi ám ảnh của một vận động viên khi họ tiến rất sát "ngưỡng cửa thiên đường", rất sát kỷ lục của mọi thời đại. Serena Williams chẳng hạn, khi cô đoạt Grand Slam thứ 23 tại Australian Open 2017, chỉ kém kỷ lục của huyền thoại Margaret Court đúng 1 lần đăng quang. Nhưng nửa thập kỷ qua, Serena không tài nào vô địch Grand Slam nữa, dù đã chơi 4 trận chung kết. Người ta chưa biết Djokovic có bị ám ảnh như vậy không, nhưng từ thất bại trước Medvedev tại Flushing Meadows cho đến "sự cố thị thực" tại Melbourne, đó đều là những bài học lớn. Còn gì để liên tưởng giữa hai tay vợt này? Grand Slam gần nhất của Serena là khi cô 35 tuổi, bằng tuổi Djokovic bây giờ.
Nhưng Serena chỉ có đối thủ duy nhất là lịch sử, bởi trong số các tay vợt còn thi đấu không ai giành quá… 5 Grand Slam, chứ Djokovic thì không. Federer có thể đã hết thời, nhưng Nadal thì chưa. Chúng ta đều đã thấy ở Melbourne không phải một Nadal hay nhất, không phải một Nadal mạnh mẽ nhất về thể lực, nhưng lại là một Nadal khó lường nhất bởi ý chí quyết tâm tuyệt vời của anh. Thứ sức mạnh ý chí từng khiến anh chung sống 16 năm với vết đau dai dẳng ở bàn chân, và trở lại với quần vợt đỉnh cao sau 6 tháng không thi đấu vì chấn thương và nhiễm COVID-19. Chiến thắng 2-6, 6-7 (5), 6-4, 6-4, 7-5 chắc chắn sẽ là một trong những trận đấu đáng nhớ nhất trong sự nghiệp Rafael Nadal.
Federer đã từng tiến rất gần Grand Slam thứ 21 khi lọt vào chung kết Wimbledon 2019, nhưng đã thua Djokovic. Trong số Big Three bây giờ, anh cũng là người bất lợi nhất trong cuộc đua giành Grand Slam khi mà gánh nặng tuổi tác đã đè lên đôi vai sắp 41 tuổi này.
Tâm điểm của cuộc đua GOAT bây giờ sẽ là cuộc đua giữa Nadal và Djokovic. Hình ảnh mệt nhoài của Nadal, cùng lối đánh thiên về thể lực rất khó thay đổi chính là một lời dự báo: Tay vợt người Tây Ban Nha chắc chắn sẽ rất vất vả ở các Grand Slam kế tiếp khi mà Djokovic và nhóm NextGen có thừa quyết tâm và cả thể lực để lật đổ anh. Trong khi Novak Djokovic có đẳng cấp, kinh nghiệm và cả ý chí nữa, thì những Medvedev, Zverev, Tsitsipas… lại có rất nhiều thời gian và họ sẽ là thứ gia vị đáng chú ý trong cuộc đua GOAT.
Chức vô địch của Medvedev ở giải Mỹ Mở rộng 2021 mới là lần thứ 2 trong số 19 trận chung kết Grand Slam gần nhất, một tay vợt ngoài Big Three đăng quang. Gần 20 năm trôi qua, rất nhiều tay vợt đã nổi lên và chìm xuống, nhưng Big Three vẫn thống trị làng banh nỉ. Khi Nadal bắt đầu được chú ý vào năm 2003 thì Federer đã thống trị (12/20 Grand Slam của anh ở giai đoạn 2003-07). Sau đó là giai đoạn tuyệt vời của Nadal với 6 Grand Slam trong giai đoạn 2008-10 (Federer cũng có 4 Grand Slam khi đó). Djokovic vô địch Grand Slam lần đầu tiên ở Australian Open 2008, nhưng giai đoạn thống trị thực sự là 2011-16 với 11 Grand Slam.
Cuộc đua GOAT đã có những thay đổi lớn trong vài năm gần đây với sự chững lại của Federer kể từ sau Australian Open 2018. Trong khi Roland Garros vẫn là một "thành trì" của Nadal khi mang về cho anh 4 Grand Slam trong giai đoạn 2017-2020, thì Djokovic thể hiện bản lĩnh và sự toàn diện của mình để đạt mốc 20 Grand Slam. Vấn đề lớn nhất của anh có lẽ là những tác động từ bên ngoài sân quần, khi động thái anti-vaccine là một trở ngại lớn, nhất là với những giải đấu nổi tiếng cứng rắn về quy định như Australian Open, hay Wimbledon.
Trước mắt, cuộc đua vô địch ở Roland Garros 2022 sẽ rất hấp dẫn và khó lường: Djokovic sẽ trở lại để bảo vệ thành công ngôi vương? Nadal sẽ lấy lại sức mạnh khi trở về “đất mẹ”? Hay một đại diện của thế hệ NextGen sẽ bước lên bục chiến thắng?
