Dân số bản địa tại Nhật Bản đang giảm với tốc độ gần 100 người/giờ. Ảnh: Bloomberg.

Theo dữ liệu chính thức được công bố hôm 12/4, số lượng công dân Nhật Bản giảm mạnh nhất trong một năm, kể từ khi dữ liệu so sánh bắt đầu được ghi nhận vào năm 1950.

Cụ thể, trong vòng 12 tháng, tính đến ngày 1/10/2023, con số giảm lên tới 837.000, theo Financial Times.

Sự suy giảm này tương đương với việc mỗi ngày dân số bản địa Nhật Bản mất đi 2.293 người, nói cách khác là gần 96 người/giờ.

Giảm kỷ lục

Báo cáo tương tự do Bộ Nội vụ và Truyền thông Nhật Bản công bố cho thấy tổng dân số nước này là 124,3 triệu người trong tháng 10/2023 - giảm 595.000 so với năm trước.

Trong khi đó, theo báo cáo công bố năm 2023, Cơ quan Dịch vụ Nhập cư Nhật Bản cho biết số lượng công dân nước ngoài sống ở nước này đã đạt mức cao kỷ lục 3,2 triệu vào cuối tháng 6/2023.

Sự gia tăng này được thúc đẩy nhờ chính sách mở rộng chương trình thị thực cho người lao động có tay nghề trong các ngành quy định và trong chương trình thực tập kỹ thuật.

Một người phụ nữ và hai đứa trẻ trên đường ở Kawasaki, tỉnh Kanagawa, Nhật Bản. Ảnh: Bloomberg.

Sự sụt giảm kỷ lục về số lượng công dân trên đánh dấu năm suy giảm thứ 13 liên tiếp tại “đất nước Mặt Trời mọc". Nhật Bản được cho là quốc gia quốc gia đứng đầu các nước phát triển trong vấn đề suy giảm và già hóa dân số.

Vào tháng 2, nước này đã công bố số liệu sơ bộ về số trẻ sinh ra vào năm 2023. Theo đó, số ca sinh giảm mức thấp kỷ lục 5,1% so với năm trước, xuống còn 758.631.

Trong những dự báo trước, Viện Nghiên cứu An sinh Xã hội và Dân số Quốc gia Nhật Bản (IPSS) từng nhận định con số giảm xuống còn 755.000 vào năm 2035. Điều này cho thấy tỷ lệ suy giảm hiện tại nhanh hơn nhiều so với dự kiến.

Cũng theo dữ liệu sơ bộ do chính phủ nước này công bố vào tháng 2, số cuộc kết hôn giảm 5,9%, xuống 489.281. Đây là lần đầu tiên sau 90 năm số cuộc kết hôn giảm xuống dưới 500.000, báo trước sự suy giảm hơn nữa về dân số khi những ca sinh ngoài giá thú rất hiếm ở Nhật, theo Reuters.

Một trong những nguyên nhân chính của vấn đề tỷ lệ sinh giảm ở Nhật là tỷ lệ kết hôn thấp. Ảnh: Los Angeles Times.

Bờ vực nguy hiểm

Dữ liệu mới nhất bổ sung thêm gánh nặng vào tháp dân số vốn đã khiến nhiều người e ngại của Nhật Bản, với những biến động ở cả hai đầu. Số người dưới 15 tuổi ở nước này đang ở mức thấp kỷ lục 11,4% tổng dân số, trong khi số người trên 65 tuổi ở mức cao kỷ lục 29,1%.

Những con số này cũng thể hiện cú sốc mới nhất trong cuộc khủng hoảng nhân khẩu học kéo dài ở nước này. Thủ tướng Nhật Bản Fumio Kishida đã đưa ra cảnh báo nghiêm trọng về cuộc khủng hoảng dân số vào tháng 1 năm ngoái, cho rằng đất nước “đang trên bờ vực không thể duy trì các chức năng xã hội” do tỷ lệ sinh giảm.

Bình luận của ông Kishida được đưa ra cùng với thông báo công bố gói biện pháp khuyến khích các gia đình sinh thêm con, thông qua giảm chi phí y tế, giáo dục và những chi phí khác.

Đây được xem là phiên bản nâng cấp của những chính sách đã đưa ra trước đó nhưng cho đến nay vẫn không thể đảo ngược xu hướng giảm sinh kéo dài.

Tỷ lệ sinh của Nhật Bản chạm mức thấp kỷ lục. Ảnh: Bloomberg.

Cũng trong ngày hôm 12/4, IPSS đưa ra viễn cảnh ảm đạm về tương lai ở các hộ gia đình Nhật Bản, khi quy mô gia đình trở nên nhỏ hơn và số lượng người lớn tuổi chưa lập gia đình ngày càng tăng.

Dự báo lưu ý một hộ gia đình trung bình của Nhật Bản có 2,21 người vào năm 2020 nhưng đang trên đà giảm xuống dưới 2,0 vào năm 2033, khi xu hướng sống một mình ngày càng trở nên phổ biến.

Nhiều người Nhật trẻ tuổi cho biết họ không muốn kết hôn hoặc lập gia đình do triển vọng việc làm kém và chi phí sinh hoạt tăng nhanh. Đồng thời, văn hóa doanh nghiệp cũng khiến hai vợ chồng khó đi làm cùng lúc khi có con.

Chánh văn phòng nội các Yoshimasa Hayashi cho biết tỷ lệ sinh giảm đã đạt đến “tình trạng nguy kịch”.

“Trong khoảng thời gian sáu năm tới hoặc lâu hơn cho đến những năm 2030, khi dân số trẻ bắt đầu giảm, là cơ hội cuối cùng để chúng ta đảo ngược xu hướng già hóa dân số. Không còn nhiều thời gian để hành động”, ông chia sẻ.