Sau khi kết quả bỏ phiếu ở bang Nevada được xác định hôm 12/11, đảng Dân chủ đã bảo vệ được quyền kiểm soát Thượng viện khi giành được 50 ghế. Không những vậy, đảng này còn có thể giành thêm một ghế nữa nếu ứng viên Raphael Warnock giành chiến thắng trong vòng hai cuộc bầu cử tại Georgia ngày 6/12 tới.

Bầu cử giữa nhiệm kỳ được cho là thời điểm để đảng đối lập tỏa sáng. Điều này càng tăng khả năng xảy ra trong cuộc bầu cử năm nay khi lạm phát đang ảnh hưởng mạnh đến đời sống người dân và phần lớn người Mỹ cho rằng nước này đang đi sai hướng, theo CNN.

Tuy nhiên, ông Biden đang đứng trước khả năng trở thành một trong 4 người có nhiệm kỳ tổng thống Mỹ với kết quả bầu cử giữa kỳ khả quan nhất trong vòng một thế kỷ qua.

Kể từ năm 1922, đã có ba lần đảng của tổng thống giành được (hoặc không mất) quyền kiểm soát Thượng viện và mất ít hơn 10 ghế tại Hạ viện trong bầu cử giữa kỳ. Những lần đó (năm 1934, 1962, 2002) được cho là những thành tựu to lớn cho đảng của tổng thống.

Thành tích của đảng Dân chủ trong năm nay còn lan xuống cả cấp tiểu bang. Dựa trên các kết quả dự kiến, đây có thể là lần đầu tiên kể từ năm 1934, đảng của tổng thống giành được nhiều ghế thống đốc như vậy trong bầu cử giữa kỳ.

 

Kết quả bầu cử ở Nevada đã mang lại lợi thế lớn cho đảng Dân chủ tại Thượng viện. Ảnh: AP.

Điều gây bất ngờ nữa là tỷ lệ thăm dò dư luận về việc ủng hộ Tổng thống Biden trước bầu cử là khá thấp, chỉ 41%. Trong khi đó, các cuộc thăm dò năm 1962 và năm 2002 cho thấy các tổng thống vào thời điểm đó (John F. Kennedy và George W. Bush) có tỷ lệ ủng hộ cao hơn 60%.

Sau khi có kết quả bầu cử ở bang Nevada, Tổng thống Joe Biden cho biết: “Tôi cảm thấy tốt và tôi đang mong chờ hai năm tới”, theo New York Times.

Ứng viên đảng Cộng hòa, phiếu cho đảng Dân chủ

Một trong những ưu thế năm nay đến với đảng Dân chủ là từ khâu lựa chọn nhân sự ứng cử của đảng Cộng hòa.

Các nhà phân tích cho rằng đảng Cộng hòa dường như gặp vấn đề trong việc lựa chọn ứng viên, khi các cuộc thăm dò trước bầu cử hầu hết cho thấy các ứng viên đảng này ít được yêu thích hơn đối thủ của họ.

Nhiều người trong số những đảng viên Cộng hòa đó được cựu Tổng thống Donald Trump hậu thuẫn. Đa phần trong số này cũng từng ít nhất một lần nói rằng kết quả của cuộc bầu cử năm 2020 là không đáng tin.

Các cuộc thăm dò dư luận chỉ ra các ứng viên đảng Cộng hòa gặp nhiều vấn đề trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022. Trong các cuộc đua vào Thượng viện (ngoại trừ bang Georgia), nhiều cử tri cho rằng quan điểm của ứng viên đảng Cộng hòa quá cực đoan so với ứng viên đảng Dân chủ trong cùng vấn đề.

Điều tương tự cũng xảy ra trong các cuộc bầu cử thống đốc bang. Đảng Cộng hòa đã đề cử những người không công nhận kết quả bầu cử năm 2020 vào vị trí thống đốc ở một số bang xanh hoặc bang chiến địa.

Tuy nhiên, việc các ứng viên này không đạt được thành công là điều đã được đoán trước, vì khoảng 60% cử tri - cả trong các cuộc khảo sát trước bầu cử và các cuộc thăm dò ý kiến ​​- đều tin rằng Tổng thống Biden đã được bầu một cách hợp pháp.

Do đó, các đảng viên đảng Dân chủ dường như đã đạt được một thành tích đáng kinh ngạc trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022, đặc biệt là khi các cuộc thăm dò cho thấy tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Biden ở mức thấp.

Hai tổng thống gần đây nhất của đảng Dân chủ có tỷ lệ ủng hộ ngang bằng với ông Biden trước bầu cử giữa nhiệm kỳ là cựu Tổng thống Bill Clinton vào năm 1994 và cựu Tổng thống Barack Obama vào năm 2010. Tuy nhiên, vào những thời điểm ấy, đảng Dân chủ đã mất hơn 50 ghế Hạ viện, ít nhất 5 ghế Thượng viện và ít nhất 5 ghế thống đốc.

Tổng thống Biden (phải) và ứng viên thượng nghị sĩ đảng Dân chủ John Fetterman (giữa) trong cuộc vận động tranh cử tại Pennsylvania hôm 5/11. Ảnh: Reuters.

Theo Financial Times, việc đảng Cộng hòa không đạt được lợi ích cao nhất trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ có thể khiến bất đồng trong nội bộ đảng này gia tăng. Bất đồng này chủ yếu là giữa những người thân cận với các lãnh đạo đảng trong Quốc hội Mỹ và những người thân thiết với ông Trump.

Ông Trump và ông Biden

Vấn đề nhân sự tranh cử không phải là lý do duy nhất khiến đảng Cộng hòa có một cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đáng thất vọng.

Ở cấp độ liên bang, cả đương kim Tổng thống Biden và cựu Tổng thống Trump đều không nhận được nhiều sự ủng hộ của người dân trong các cuộc thăm dò ý kiến.

Việc một đương kim tổng thống và cựu tổng thống nhiệm kỳ trước đều không được yêu thích không phải là điều bất thường. Cả cựu Tổng thống Obama và người tiền nhiệm George W. Bush đều từng không nhận được nhiều sự ủng hộ trước cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2010.

Điều bất thường là trong số 18% người được khảo sát cho biết không ủng hộ cả ông Biden và ông Trump, 40% bỏ phiếu cho đảng Dân chủ. Theo CNN, phản ứng không yêu thích người này có thể đã bị lấn át do việc không yêu thích người kia nhiều hơn.

Một cuộc thăm dò vào tháng 9 của CNN cho thấy trong số những người không ủng hộ đương kim Tổng thống Obama khi ấy và cựu Tổng thống Bush, chỉ có 21% người bỏ phiếu cho đảng Dân chủ.

Lý do dẫn đến sự khác biệt giữa năm 2010 và năm 2022 là khá rõ ràng. Trước cuộc bầu cử, ông Trump nhận được nhiều lượt tìm kiếm trên Google hơn so với Tổng thống Biden. Điều này có nghĩa là người dân có thể tìm được nhiều điểm không hài lòng hơn về cựu tổng thống.

Cử tri ủng hộ “quyền phá thai trên hết”

Có thể cho rằng điều thực sự làm nên điểm độc đáo của cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm nay là quyền phá thai.

Mặc dù lạm phát cao, chỉ 31% cử tri trong cuộc thăm dò ý kiến ​​cho rằng đây là vấn đề quan trọng nhất đối với lá phiếu của họ. Có 27% các cử tri trả lời là quyền phá thai. Và những cử tri này đa phần chọn các ứng viên đảng Dân chủ vào Quốc hội.

 

Theo CNN, đa phần cử tri ủng hộ quyền phá thai bầu cho đảng Dân chủ. Ảnh: Reuters.

Sau khi Tòa án Tối cao Mỹ ra phán quyết đảo ngược Roe v Wade vào tháng 6, đảng Dân chủ đã thu hút được nhiều sự chú ý của các cử tri hơn so với thời điểm trước vì những cam kết ủng hộ quyền phá thai.

Ở chiều ngược lại, đảng Cộng hòa đã không còn nhận được nhiều sự ủng hộ cho việc được bầu vào Hạ viện như trong đầu năm nay.

Trước đó, có 60% người trả lời thăm dò ý kiến ​​cho biết quyền phá thai nên được hợp pháp trong tất cả hoặc hầu hết trường hợp.

Từ những điều trên, Tổng thống Biden và đảng Dân chủ dường như đã làm được điều mà những người tiền nhiệm đã thử - và đã thất bại - trong các nhiệm kỳ trước: Họ đã biến cuộc bầu cử giữa kỳ thành sự lựa chọn giữa hai đảng, thay vì cuộc trưng cầu dân ý thông thường đối với đảng của tổng thống.