Tổng thống Vladimir Putin gửi đi tín hiệu về việc Nga chấp nhận để Phần Lan, Thụy Điển gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Nhưng ông cũng cảnh báo Điện Kremlin sẽ đáp trả nếu liên minh này triển khai căn cứ quân sự hoặc vũ khí, thiết bị ở hai nước Bắc Âu.
Phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh của Tổ chức Hiệp ước an ninh tập thể (CSTO) ngày 16/5, nhà lãnh đạo Nga cho biết đề xuất mở rộng thành viên mới nhất của NATO không “đe dọa trực tiếp đến Nga”, khẳng định Moskva không gặp vấn đề khúc mắc với Phần Lan hay Thụy Điển.
Nhưng ông Putin tuyên bố "bất kỳ hoạt động mở rộng cơ sở hạ tầng quân sự trên lãnh thổ hai nước này chắc chắn sẽ kích hoạt phản ứng từ Nga” và “phản ứng ở mức độ nào sẽ phụ thuộc vào mối đe dọa họ tạo ra với Nga".
Bình luận trên dường như cho thấy Nga có thể sống chung với viễn cảnh Phần Lan, Thụy Điển trở thành thành viên chính thức của NATO với điều kiện liên minh quân sự này không điều vũ khí, binh sĩ tới hai nước trên – cách mà NATO vẫn làm đối với một số thành viên thuộc vùng Baltic và Đông Âu trước khi nổ ra xung đột Nga-Ukraine.
Tatiana Stanovaya, nhà sáng lập hãng tư vấn chính trị R. Politik chuyên về tình hình Nga, nhận định phát biểu của ông Putin cho thấy Nga coi NATO là mối đe dọa với Nga chủ yếu ở không gian ảnh hưởng truyền thống từ thời đế chế, chứ không phải là thách thức về quân sự chiến lược. Nói cách khác, NATO có thể tồn tại ở phía Tây, nhưng không được phép lấn vào khu vực được coi là “sân sau” của Nga, điển hình nhất là Ukraine, Gruzia và Moldova.
Thụy Điển nhiều lần lặp lại quan điểm không muốn NATO thiết lập căn cứ quân sự, không đồng ý để NATO triển khai vũ khí hạt nhân trên lãnh thổ nước này. Phần Lan tỏ ra kín tiếng hơn, khi nói rằng không muốn đặt ra điều kiện khi còn chưa gia nhập liên minh.
Ngày 16/5, Thủ tướng Thụy Điển Magdalena Andersson đã chính thức thông báo ý định của nước này về trở thành thành viên của NATO. Dự kiến Thụy Điển và Phần Lan sẽ đệ đơn gia nhập vào cuối tuần này. Dự kiến, thời gian để NATO xem xét, phê duyệt đơn sẽ kéo dài trong khoảng từ 4 đến 12 tháng.
Theo đài RT, phát ngôn viên Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng có ý làm rõ khác biệt đối với Nga giữa việc Phần Lan, Thụy Điển xin gia nhập NATO với trường hợp của Ukraine.
Phát biểu trước báo giới ngày 16/5, ông Peskov nói rằng Nga không có tranh chấp lãnh thổ với Phần Lan hay Thụy Điển. Nhưng một khi NATO chấp thuận kết nạp thành viên đối với Ukraine, Nga sẽ có tranh chấp lãnh thổ với một quốc gia thành viên trong liên minh và đó sẽ là nguy cơ lớn đối với toàn bộ lục địa châu Âu.
Tranh chấp được ông Peskov đề cập là Crimea, bán đảo sáp nhập vào Nga hồi năm 2014 nhưng không được Ukraine và phương Tây công nhận.
Bảo đảm Ukraine giữ quy chế quốc gia trung lập và không bao giờ gia nhập NATO được viện dẫn là một trong những lý do chủ chốt để Moskva mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại nước láng giềng. Tuy nhiên, theo ông Peskov, Nga vẫn sẽ giám sát kỹ lưỡng bước mở rộng tiềm tàng mới nhất của NATO nhằm đánh giá hệ quả đối với an ninh quốc gia.
“Chúng tôi không tin rằng việc kết nạp Thụy Điển, Phần Lan [hai nước có chung đường biên giới trên bộ dài 1.340 km với Nga] sẽ giúp củng cố, tăng cường cấu trúc an ninh tại lục địa”, phát ngôn viên Điện Kremlin nêu quan điểm.
