Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN)Liên quan đến đợt mưa lớn trên diện rộng, gây ngập nặng tại nhiều khu vực ở miền Bắc, thậm chí một số nơi có lượng mưa trong ngày vượt kỷ lục, đường "biến" thành sông, sáng 26/5, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia (Tổng cục Khí tượng Thủy văn) đã có thông báo phân tích về diễn biến của đợt mưa vừa qua đồng thời đưa ra nhận định “năm nay khả năng sẽ là một năm có nhiều thiên tai bất thường ở Việt Nam.”
Đợt mưa lớn ít gặp, vượt kỷ lục
Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, nguyên nhân gây mưa lớn diện rộng ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ trong những ngày qua là do rãnh gió mùa (là khu vực hội tụ của hai đới gió mùa Đông Bắc và Tây Nam) có trục đi qua Bắc Bộ.
Đặc biệt, trong ngày 23-24/5, rãnh áp thấp hoạt động mạnh, kết hợp với vùng xoáy thấp trên rãnh áp thấp phát triển đến độ cao 5.000m đã gây ra mưa rất to ở Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ. Tuy nhiên, từ ngày 25/5, dự báo rãnh áp thấp và vùng xoáy thấp hoạt động yếu dần sẽ làm cho mưa lớn ở khu vực này suy giảm.
Xét về mặt khí hậu, theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, thông thường trong tháng Năm (tháng chuyển tiếp giữa gió mùa Đông Bắc và gió mùa Tây Nam), dưới tác động của rãnh gió mùa, nên các tỉnh miền Bắc vẫn thường xuyên xuất hiện các đợt mưa rào và dông. Vì thế, những đợt mưa tương tự như đợt mưa từ ngày 21/5 ở Bắc Bộ không phải xảy ra lần đầu tiên.
Tuy nhiên, đợt mưa diện rộng vừa qua có cường độ lớn, tổng lượng mưa phổ biến từ 100-250mm, một số nơi như Vĩnh Phúc xuất hiện lượng mưa kỷ lục. Đơn cử như tại Tam Đảo, lượng mưa 4 ngày (từ ngày 21-24/5) đã lên tới 808mm - đây là lượng mưa được xác nhận là cao nhất trong tháng Năm từ trước đến nay.
Trong hai ngày 23-24/5, tại khu vực Tây Bắc, Việt Bắc và một số nơi ở vùng đồng bằng Bắc Bộ (trong đó có Thủ đô Hà Nội) cũng đã có mưa rất lớn với lượng mưa phổ biến từ 250-300mm. Tổng lượng mưa trong hai ngày 23-24/5 tại một số nơi đã vượt so với lượng mưa tháng trung bình nhiều năm từ 30-50%.
Đáng chú ý, trong ngày 23/5, tại khu vực Tam Đảo (tỉnh Vĩnh Phúc) đã có mưa to với lượng mưa đo được là 464mm/ngày. Đây là lượng mưa ngày lớn nhất ghi nhận tại Tam Đảo từ năm 1962 tới nay, lượng mưa ngày kỷ lục trước đó là 379mm/ngày ghi nhận vào ngày 25/8/2003. Qua đó có thể thấy đây là một đợt mưa lớn ít gặp.
Dự báo một năm nhiều thiên tai bất thường
Nhận định về xu hướng thiên tai thời gian tới, phía Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cho rằng diễn biến của đợt mưa kể trên cho thấy một dấu hiệu là năm nay có khả năng sẽ là một năm có nhiều thiên tai bất thường ở Việt Nam.
Ảnh minh họa. (Nguồn: TTXVN)Ngoài ra, cơ quan khí tượng thủy văn quốc gia cũng lưu ý hiện tượng La Nina được dự báo tiếp tục duy trì trong những tháng tới và chi phối mạnh đến diễn biến thiên tai trong năm 2022. Dù không thể khẳng định chắc chắn La Nina sẽ gây ra thiên tai cụ thể thế nào nhưng theo phân tích thống kê, những năm La Nina thường có mưa lũ nhiều và phức tạp ở khu vực Đông Nam Á, trong đó có Việt Nam.
Về diễn biến mưa trong thời gian tới, cơ quan khí tượng cho biết từ chiều tối 26 đến đêm 28/5, mưa ở Bắc Bộ có khả năng tăng trở lại, tập trung ở khu vực Tây Bắc, Việt Bắc, miền đông Nam Bộ với lượng mưa phổ biến 20-50mm/ngày.
Trong các ngày tiếp theo, từ ngày 29-30/5, xu hướng chính chủ yếu là mưa dông xảy ra vào buổi chiều tối ở hầu hết các khu vực kể trên.
Trước diễn biến trên, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia cảnh báo: Do mưa lớn đã kéo dài nhiều ngày, trong những ngày tới, mưa dông và mưa lớn cục bộ liên tục xảy ra rải rác ở vùng núi và trung du Bắc Bộ.
Do vậy, các địa phương và người dân cần đề phòng khả năng xảy ra lốc, sét, mưa đá và gió giật mạnh trong mưa dông; nguy cơ rất cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất tại các tỉnh vùng núi Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và ngập úng tại các khu vực trũng, thấp.
Về dài hạn, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia dự báo từ nay đến cuối năm 2022, lượng mưa tại Bắc Bộ có xu hướng cao hơn trung bình nhiều năm từ tháng 7-9/2022. Trái lại, tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa có xu hướng thiếu hụt so với trung bình nhiều năm từ tháng 6-9/2022.
Từ khoảng tháng 10-11/2022, khu vực ven biển Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa có xu hướng gia tăng. Cảnh báo nguy cơ xảy ra mưa, lũ dồn dập tại các tỉnh miền Trung trong tháng 10-11/2022./.
