Tranh Cổ động kỷ niệm 75 năm Ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra Lời kêu gọi Thi đua ái quốc của tác giả Nguyễn Thị Mỹ Dung (Hà Nam) năm 2023.

Tư tưởng lớn về thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh

Theo sáng kiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 27/3/1948, Ban Chấp hành Trung ương Ðảng ra Chỉ thị phát động phong trào thi đua ái quốc để động viên kêu gọi mọi lực lượng cho kháng chiến, kiến quốc. Ðể triển khai Chỉ thị này, nhân kỷ niệm 1.000 ngày Nam Bộ kháng chiến, ngày 11/6/1948, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”, chính thức phát động phong trào thi đua yêu nước trong toàn Ðảng, toàn quân và toàn dân. Ngày 11/6 hằng năm đã trở thành Ngày Truyền thống thi đua yêu nước.

Trong Lời kêu gọi thi đua ái quốc với cách viết ngắn gọn, rành mạch, xúc tích, dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện, ngôn ngữ trong sánh, giản dị, mộc mạc… hàm chứa nhiều tư tưởng lớn về thi đua ái quốc. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đề cập một cách toàn diện, những vấn đề cần tập trung chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện từ một phong trào thi đua yêu nước, từ mục đích đến vai trò, ý nghĩa, yêu cầu, nội dung, cách làm, lực lượng, kết quả và sức lan tỏa của phong trào thi đua ái quốc.

Mở đầu Lời kêu gọi, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu: “Mục đích thi đua ái quốc là: Diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm”[1].

Như vậy là chỉ với 10 từ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi từ sự phân tích đánh giá sâu sắc về ba “nạn” – nạn đói, nạn dốt, nạn ngoại xâm, đây là vấn đề thời sự nóng hổi của Việt Nam lúc bấy giờ – đang đe dọa sự sống còn của chính quyền cách mạng vừa mới ra đời còn non trẻ. Chủ tịch Hồ Chí Minh gọi cả ba “nạn” đó đều là “giặc” và đề xuất ba nhiệm vụ cấp bách phải tập trung giải quyết là: diệt giặc đói, diệt giặc dốt, diệt giặc ngoại xâm. Cả ba loại giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm đều nguy hiểm, phải “diệt” để đảm bảo cho công cuộc đấu tranh giải phóng đất nước và xây dựng xã hội mới.

Bên cạnh chỉ ra mục đích của phong trào thi đua, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho chúng ta thấy thứ tự ưu tiên, đó là diệt giặc đói trước để lo cho cuộc sống của người dân, muốn làm được việc lớn cần “ấm cái bụng”. Chính vì vậy chỉ sau 2 năm sản xuất nông nghiệp ở vùng tự do đã có bước phát triển. Từ năm 1951, nông dân đóng thuế nông nghiệp bằng thóc lúa, Nhà nước có gạo nuôi quân, nuôi cán bộ, đời sống nhân dân ngày càng được cải thiện, chuẩn bị sức mạnh để đưa cuộc kháng chiến vào giai đoạn quyết định.

Diệt giặc dốt chính là làm cho “Toàn dân biết đọc, biết viết”, chỉ có như vậy mới lao động sản xuất và đánh giặc ngoại xâm được. Khi đã có ăn, có cái chữ rồi chúng ta có sức mạnh và nhanh chóng đánh được thực dân Pháp. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh tập trung diệt cả ba loại giặc này, quá trình chăm lo cho cuộc sống của người dân cũng chính là quá trình diệt giặc dốt và đánh giặc ngoại xâm, ba nhiệm vụ này tác động biện chứng.

Về cách làm, Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu cụ thể: “dựa vào: Lực lượng của dân, tinh thần của dân, để gây: Hạnh phúc cho dân”[2].

Với cách viết ngắn gọn, dễ hiểu chỉ với 8 từ chỉ cho chúng ta thấy cách làm và 4 từ cho mục đích đã đủ cho thấy Chủ tịch Hồ Chí Minh thấu hiểu và tin vào lực lượng vô tận của dân, hiểu tinh thần truyền thống yêu nước mạnh mẽ của nhân dân và tình yêu thương đồng bào như thế nào.

Về đối tượng của phong trào thi đua, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ: “bất kỳ sĩ, nông, công, thương, binh; bất kỳ làm việc gì, đều cần phải thi đua nhau”[3]. Điều này cho thấy, ngoài nghệ thuật kêu gọi sự hưởng ứng của đồng bào, Lời kêu gọi dùng từ “bất kỳ” còn là ẩn chứa tinh thần đoàn kết, tập hợp mọi tầng lớp xã hội để cùng tham gia. Người yêu cầu thi đua với tinh thần khẩn trương và hiệu quả không phải làm cho mau mà không chú ý đến chất lượng, làm cho mau nhưng mà phải đảm bảo chất lượng tốt, đồng thời tạo ra nhiều của cải cho xã hội “làm cho nhiều”.

Về phương thức tập hợp lực lượng Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu: “Mỗi người dân Việt Nam, bất kỳ già, trẻ, trai, gái; bất kỳ giàu, nghèo, lớn, nhỏ, đều cần phải trở nên một chiến sĩ đấu tranh trên mặt trận: Quân sự, Kinh tế, Chính trị, Văn hóa. Thực hiện khẩu hiệu: Toàn dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến. Trong cuộc thi đua ái quốc, chúng ta: Vừa kháng chiến, vừa kiến quốc”[4]. Như vậy lực lượng thi đua là rất đông đảo không phân biệt thành phần, lứa tuổi ngành nghề “bất kỳ già, trẻ, trai, gái, bất kỳ giàu, nghèo, lớn, nhỏ”… đều có trách nhiệm tham gia vào phong trào thi đua trên tất cả các lĩnh vực với tinh thần vừa kháng chiến, vừa kiến quốc.

Chủ tịch Hồ Chí Minh cho rằng tất cả những việc làm trên để đạt mục đích cuối cùng là: “Toàn dân đủ ăn đủ mặc. Toàn dân sẽ biết đọc biết viết. Toàn bộ đội sẽ đầy đủ lương thực, khí giới, để giết giặc ngoại xâm. Toàn quốc sẽ thống nhất, độc lập hoàn toàn. Thế là chúng ta thực hiện: Dân tộc độc lập. Dân quyền tự do. Dân sinh hạnh phúc”[5]. Quan điểm và nội dung thi đua mà Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu ra thể hiện tính nhân văn cao cả, cụ thể sâu sắc.

Đổi mới mạnh mẽ các phong trào thi đua

Quán triệt và thực hành “Lời kêu gọi thi đua ái quốc” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, 75 năm qua, trải qua các giai đoạn cách mạng với những tên gọi, nội dung và hình thức biểu hiện khác nhau, phong trào thi đua yêu nước vẫn phát triển nở rộ trên các lĩnh vực, trong dòng chảy liên tục phù hợp với nhiệm vụ cách mạng của từng thời kỳ. Những thắng lợi to lớn của cách mạng Việt Nam đều ghi rõ dấu ấn việc tổ chức có hiệu quả các phong trào thi đua yêu nước của nhân dân ta, càng khẳng định thi đua là động lực tinh thần quan trọng, qua đó tạo ra sức mạnh vật chất vô cùng to lớn, góp phần huy động sức người, sức của đối với sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Triển lãm “75 năm ngày Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi thi đua ái quốc (11/6/1948-11/6/2023)”.

Trên nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua ái quốc và nhận thức được thi đua phải gắn chặt với công tác khen thưởng, nhằm ghi nhận, biểu dương, tôn vinh công trạng và khuyến khích bằng lợi ích vật chất đối với cá nhân, tập thể có thành tích trong phong trào thi đua. Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chỉ thị và ngày càng hoàn thiện các chủ trương, chính sách, pháp luật và bộ máy làm công tác thi đua khen thưởng.

Xác định phong trào thi đua yêu nước cần gắn với triển khai sâu rộng việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong giai đoạn hiện nay nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức đoàn thể và nhân dân đối với công tác tổ chức, vận động và hưởng ứng phong trào thi đua yêu nước trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Từ phong trào thi đua đã xuất hiện những điển hình tiên tiến tiêu biểu, nhiều mô hình được nhân rộng, lan tỏa trong cả nước đến mọi tầng lớp nhân dân. Những việc làm cao đẹp của những anh hùng chiến sỹ thi đua, những điển hình tiên tiến đã nhắc nhở mọi người, nhất là cán bộ, công chức, viên chức phải đề cao tinh thần trách nhiệm, tận tụy trong công việc, nâng cao  hiệu quả công tác, hết lòng, hết sức phục sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, kiên quyết đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, xa rời dân, vi phạm quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân.

75 năm qua, nhiều điển hình tập thể, cá nhân được Đảng, Nhà nước đã truy tặng, phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang, Anh hùng Lao động, vinh danh Mẹ Việt Nam Anh hùng, tặng thưởng hàng trăm ngàn huân chương, huy chương, chiến sỹ thi đua toàn quốc và tuyên dương, biểu dương hàng triệu điển hình tiên tiến tiêu biểu trong cả nước.

Có thể nói “Lời kêu gọi thi đua ái quốc”, của Chủ tịch Hồ Chí Minh có ý nghĩa hết sức to lớn trong giai đoạn cách mạng hiện nay là triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng là: Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch vững mạnh, khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại, tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định; phấn đấu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước phát triển, theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII cũng xác định các mục tiêu cụ thể là: Đến giữa năm 2025, kỷ niệm 50 năm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước: là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua nước thu nhập trung bình thấp; Đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng: là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước: trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

Để làm được điều đó cần khắc phục cho được những hạn chế, khuyết điểm, như phong trào thi đua ở nhiều nơi còn mang tính hình thức, chưa gắn kết chặt chẽ với nhiệm vụ chính trị; việc suy tôn, phong tặng danh hiệu thi đua, hình thức khen thưởng còn có biểu hiện nể nang, dễ dãi, có hiện tượng chạy theo thành tích; khen thưởng đối với những người trực tiếp lao động sản xuất còn ít; việc nhân rộng các điển hình tiên tiến còn hiệu quả chưa cao…

Trong thời gian tới tiếp tục quán triệt sâu sắc và thực hiện tốt tư tưởng Hồ Chí Minh về thi đua yêu nước; đưa công tác thi đua gắn với công việc hàng ngày của mỗi người như Bác Hồ đã dạy; tiếp tục tuyên truyền, quán triệt, tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về thi đua, khen thưởng; các cấp ủy, tổ chức Đảng, người đứng đầu các cơ quan, đơn vị phải trực tiếp chỉ đạo, tổ chức phong trào thi đua, bảo đảm thiết thực, hướng công tác thi đua vào việc thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm, các khâu đột phá; tập trung giải quyết những nhiệm vụ khó, những vấn đề bức xúc, nổi cộm, trọng tâm là phát triển kinh tế nhanh, bền vững, xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh, gắn với việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

Trong đó cần có bước đột phá về chiến lược xây dựng đội ngũ cán bộ, đó là: xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thực sự tiên phong, gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết.

Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu các cấp, các ngành, các cơ quan, đơn vị phải phát huy tốt vai trò tiên phong, gương mẫu, thực sự là hạt nhân, là ngọn cờ dẫn đầu trong các phong trào thi đua… Đổi mới mạnh mẽ việc biểu dương khen thưởng; khen thưởng đúng người, đúng việc, lấy hiệu quả kinh tế, kết quả thực hiện nhiệm vụ chính trị làm thước đo. Phong trào thi đua phải thực sự thiết thực, đem lại lợi ích thiết thân cụ thể cho đất nước, xã hội, con người, khơi dậy tinh thần tự giác, ý thức trách nhiệm của nhân dân, của các cấp, các ngành, các thành phần kinh tế. Khắc phục tâm lý trông chờ, ỷ lại, qua loa đại khái, sợ sai không dám làm, không dám đổi mới, tính năng động, sáng tạo còn hạn chế.

75 năm đã qua, với những thành tựu to lớn do Đảng lãnh đạo đã đạt được, như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín như ngày nay”. Chúng ta có đủ cơ sở vững chắc niềm tin sắt đá vào thắng lợi của phong trào thi đua ái quốc của Chủ tịch Hồ Chí Minh./.