Tầng lớp tiêu dùng ở Việt Nam - những người tiêu dùng tối thiểu 11 USD/ngày, đang  chiếm 40% dân số. Dự kiến, tầng lớp này sẽ được bổ sung thêm 37 triệu người, tương đương 75% dân dố trong 10 năm tới. Trong khi nhìn lại năm 2000, tầng lớp tiêu dùng này mới chỉ đạt khoảng 10% dân số Việt Nam.

Thu nhập của tầng lớp tiêu dùng nói chung cũng có xu hướng tăng vọt. Số lượng những người chi tối thiểu 30 USD/ngày đang tăng nhanh, và có thể chiếm 20% dân số Việt Nam ở năm 2030.

Dân số Việt Nam phân bổ theo mức chi tiêu hàng ngày

Ngoài sự gia tăng về số lượng và mức chi, báo cáo ” Diện mạo mới của người tiêu dùng Việt “của McKinsey chỉ ra 5 sự thay đổi về nhân khẩu học của tầng lớp tiêu dùng Việt.

Thứ nhất là quy mô hộ gia đình thu nhỏ. Quy mô bình quân hộ gia đình tại Việt Nam đã giảm từ 4,5 người/hộ vào năm 1999 còn 3,5 người/ hộ vào năm 2019, do 2 nguyên nhân là tỷ lệ sinh giảm, và các trung tâm đô thị thu hút thanh niên rời xa gia đình, lên thành phố tìm kiếm việc làm. Điều này dẫn đến những loại hình nhu cầu mới như giảm diện tích nhà ở, tăng sở hữu thú cưng, và các hình thức giải trí mới.

Thứ hai, số lượng người cao tuổi gia tăng. Người cao tuổi có thể chiếm hơn 17% tổng dân số Việt Nam, và mức chi tiêu cũng dự kiến tăng gấp ba lần trong thập niên tới đây. Điều này dẫn đến gia tăng mạnh mẽ đầu tư cho y tế, nhà dưỡng lão chất lượng cao hay nhà ở có dịch vụ hỗ trợ. Các dự án bất động sản ở các khu vực ngoại ô nơi có chất lượng không khí tốt hơn, có nhiều không gian hơn dành cho người cao tuổi và người về hưu cũng đang tăng trưởng.

Thứ ba là sự nổi lên nhanh chóng của đối tượng người tiêu dùng kỹ thuật số. “Công dân thế hệ số”, gồm thế hệ Z và thế hệ Y - những người sinh trong giai đoạn 1980-2012, có thể chiếm 40% tiêu dùng của Việt Nam ở năm 2030. Gần 70% dân số Việt Nam năm 2020 có sử dụng Internet.

Quá trình số hóa diễn ra nhanh chóng đang làm thay đổi các kênh, và phương pháp trao đổi thông tin hàng ngày của người Việt, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại điện tử. Những người làm marketing cũng đang nhận thấy tầm quan trọng của các kênh trực tuyến. Năm 2021, kinh phí chi cho quảng cáo trực tuyến dự kiến đạt gần 1 tỷ USD tại Việt Nam, và dự kiến tăng khoảng 22%/năm đến năm 2025.

40% người tiêu dùng Việt Nam thuộc thế hệ Z và Y vào năm 2030

Thứ tư, cơ hội từ việc trao quyền kinh tế cho phụ nữ. Năm 2019, tỷ lệ phụ nữ tham gia lực lượng lao động so với nam giới tại Việt Nam là 88%, thuộc hàng cao nhất thế giới. Phụ nữ cũng nên được tăng cường tiếp cận phổ quát về tài chính và công nghệ số, tạo cơ hội nâng cao kỹ năng và từ đó chuyển sang các công việc cho thu nhập cao hơn, và có tiếng nói hơn trong các quyết định mua sắm của gia đình - thậm chí có thể khai thông sức tiêu thụ của phụ nữ nhiều hơn nữa. Theo nghiên cứu của MGI, việc trao quyền cho phụ nữ có thể bổ sung thêm 80 tỷ USD cho GDP Việt Nam trong giai đoạn từ nay đến 2030.

Và thứ năm là sự nổi lên của người tiêu dùng tại các thành phố nhỏ và khu vực ngoại ô. Ngoài Hà Nội và TP.HCM, các tỉnh thành khác cũng có thể trở thành động lực kinh tế trong những năm tới đây, có khả năng đóng góp khoảng 90% tăng trưởng tiêu dùng của Việt Nam trong thập kỷ tới.

Đây là những gợi mở về thị hiếu, hành vi đang thay đổi của người tiêu dùng Việt Nam để các doanh nghiệp nắm bắt cơ hội khai thác và phát triển. Theo ông Bruce Delteil - đồng tác giả nhóm báo cáo “Diện mạo mới của người tiêu dùng Việt” của McKinsey, chỉ khi các doanh nghiệp trả lời được câu hỏi “tham gia thị trường nào, truyền thông như thế nào với người tiêu dùng, và làm thế nào để duy trì sự kết hợp của địa phương hóa và tính linh hoạt”, thì lúc đó doanh nghiệp mới có thể giành được trái tim và tâm trí người tiêu dùng Việt.

Ngọc Minh