Trạm sạc - “Chìa khóa” để thúc đẩy xe điện tại Việt Nam

Theo báo cáo từ Ngân hàng Thế giới, để xe điện trở thành phương tiện chủ đạo, hệ thống trạm sạc đóng vai trò tiên quyết. Ước tính, Việt Nam cần 2,2 tỉ USD vào năm 2030 để xây dựng mạng lưới trạm sạc công cộng và con số này sẽ tăng lên 13,9 tỉ USD vào năm 2040. Đến năm 2050, tổng đầu tư sẽ chạm mốc 32,6 tỉ USD.

Mô hình hợp tác công - tư đang được đánh giá là chiến lược chính để thu hút đầu tư phát triển trạm sạc. Các nhà sản xuất lớn như VinFast đã tiên phong trong lĩnh vực này, không chỉ tự đầu tư mà còn triển khai các mô hình nhượng quyền, khuyến khích doanh nghiệp và người dân cùng tham gia.

PGS.TS Đàm Hoàng Phúc (Đại học Bách khoa Hà Nội) nhấn mạnh: “Đầu tư vào trạm sạc là xu hướng tất yếu, không chỉ giúp ngành giao thông phát triển mà còn mang lại lợi ích lâu dài cho nhà đầu tư. Khi hạ tầng được hoàn thiện, ôtô điện sẽ trở thành lựa chọn hàng đầu của người Việt”.

Lợi ích kép khi chuyển đổi sang xe điện

Việc chuyển đổi sang xe điện không chỉ giúp giảm phụ thuộc vào xăng dầu nhập khẩu mà còn tạo lợi ích lớn cho nền kinh tế. Theo lộ trình SPS, Việt Nam có thể giảm tới 306,4 triệu lít xăng và 409,4 triệu lít dầu diesel vào năm 2050. Với kịch bản ADS tham vọng hơn, con số này tăng lên 360,9 triệu lít xăng và 524,5 triệu lít dầu diesel, tương đương 498 tỉ USD tiết kiệm từ 2024 đến 2050.

Song hành với lợi ích kinh tế, xe điện cũng đóng góp lớn vào việc giảm phát thải khí nhà kính. Nếu các mục tiêu xe điện của Quyết định 876 được thực hiện, Việt Nam sẽ giảm được 226 triệu tấn CO2 vào năm 2050, tương đương 60% chỉ tiêu giảm phát thải trong NDC.

Xe điện còn giúp hạn chế phát thải các chất ô nhiễm như oxit nitơ và vật chất dạng hạt (PM10), giảm thiệt hại về môi trường và cải thiện sức khỏe cộng đồng.

Theo bà Nguyễn Thị Phương Hiền, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và Phát triển Giao thông Vận tải, “đầu tư vào trạm sạc là bước đi thiết yếu để Chính phủ hỗ trợ hiệu quả quá trình chuyển đổi sang năng lượng xanh”.

Để đạt mục tiêu xanh hóa giao thông, Việt Nam đặt kế hoạch doanh số xe điện đạt 78 triệu chiếc vào năm 2050. Con số này bao gồm xe hai bánh, ôtô con, xe buýt và xe tải, với tỉ lệ tăng trưởng chủ yếu tập trung ở xe điện hai bánh trước năm 2035.

Qua báo cáo, hiện xe điện hai bánh tại Việt Nam chiếm 12% thị phần. Với sự đa dạng về mẫu mã và giá cả, cùng sự chấp nhận cao từ người tiêu dùng, loại xe này đang dẫn đầu trong cuộc cách mạng xanh. Tuy nhiên, từ năm 2035, ôtô con và xe tải chạy điện sẽ trở thành xu hướng, khi giá thành xe giảm và hạ tầng trạm sạc được mở rộng.

VinFast, thương hiệu xe điện tiên phong tại Việt Nam, đã đạt được nhiều thành tựu ấn tượng. Theo số liệu từ đầu năm tới tháng 10.2024, hãng đã bàn giao hơn 51.000 xe điện, chiếm vị trí số 1 tại thị trường ôtô Việt Nam. Thành công của VinFast minh chứng rằng, với chiến lược đúng đắn, ngành xe điện có thể phát triển vượt bậc, không chỉ ở trong nước mà còn trên thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa, cần có chính sách rõ ràng và đồng bộ từ Chính phủ. Điều này bao gồm hỗ trợ giá điện cho trạm sạc, quy hoạch trạm sạc trong khu đô thị, và các ưu đãi tài chính như giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, lệ phí trước bạ cho xe điện.